Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2018
Öğrenci: TUBA AKÇAKOCA
Danışman: ZİYA ARGÜN
Özet:Bu araştırmanın amacı, ortaöğretim öğrencilerinin bazı matematiksel kavramlara ait somutlaştırılmış bilişini (embodied cognition) jestler aracılığıyla açığa çıkarırlarken, jestlerden nasıl faydalandıklarını ve bunu yaparken ne tür jestleri ürettiklerini belirlemektir. Ayrıca, matematiksel kavramlar değiştikçe buna bağlı olarak öğrencilerin yapmış oldukları jestlerde ne gibi değişikliklerin meydana geldiğini gözlemlemek de amaçlanmıştır. Bu araştırmanın katılımcıları 2014-2015 eğitim-öğretim yılının ikinci döneminde, bir devlet lisesinin ortaöğretim 11.sınıfdaki 4 öğrencidir. Nitel araştırma desenlerinden biri olan fenomenoloji (olgubilim) deseni ile tasarlanan bu araştırmada, katılımcılar araştırmanın amacına uygun olacak biçimde şöyle seçilmiştir: Kavram belirlemeye yönelik uzman görüşü alınarak tarama formları oluşturulmuş, 18 öğrenciye bu formlar uygulanmış ve bu formlardaki öğrenci cevapları incelenerek bu öğrencilerden 4'ü katılımcı olarak belirlenmiştir. Çalışmada yer alacak matematiksel kavramların neler olacağı uzman görüşü ile belirlenmiştir. Bu bağlamda araştırmanın matematiksel kavramları açı, açının ölçüsü, eşlik-benzerlik ve öteleme kavramları olmuştur. Her bir kavram için katılımcılarla odak grup görüşmeleri yapılmış ve bu görüşmelerinin ardından, her bir katılımcı ile yüz yüze bireysel görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Video kaydı ile kayıt altına alınan bu görüşmeler daha sonra araştırmacı tarafından çözümlenmiştir. Her kavrama ait öğrenci bilişleri içerik analizi ile kodlanmış ve kodlanan bilişler belirlenen jest türlerine (işaret jesti, ikonik jest ve metaforik jest) göre üç farklı kategoriye ayrılmıştır. Bu kategoriler doğrultusunda elde edilen bulgular araştırmacı tarafından yorumlanmıştır. Yapılan analiz sonucunda katılımcılar, açı, açının ölçüsü, eşlik ve benzerlik ve öteleme kavramlarına ait toplamda 203 tane jest sergilemiştir. Bu jestlerin 62 tanesi işaret jesti, 55 tanesi ikonik jest ve 86 tanesi ise metaforik jest türüne ait olduğu ortaya çıkmıştır. Görüşmeler süresince katılımcılar, bedensel hareketlerini yani jestlerini, matematiksel düşünme süreçlerine dâhil etmişler ve jestleri matematiksel bilginin somutlaşan doğasına dair bir kanıt olarak sergilemişlerdir. Araştırmanın bulgularına göre; katılımcıların işaret jestleri fiziksel çevredeki bilişlerinin yapılanmasını (grounded), temsili jestleri (ikonik ve bazı metaforik jestler) eylem (hareket) ve algının zihinsel simülasyonlarını ve diğer metaforik jestleri beden-esaslı (body-based) kavramsal metaforlarını yansıtan yapıda oldukları ortaya çıkmıştır.