Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Eczacılık Meslek Bilimleri, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2022
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Şirin Melis Aslan
Danışman: İlkay Erdoğan Orhan
Özet:
Bu tez çalışmasında, “kırmızı Kalifornia solucanı” olarak da bilinen ve vermikompost olarak yaygın şekilde kullanılan Eisenia foetida (Savigny) adlı solucan türü Farmakognozik açıdan incelenmiştir. Bu amaçla solucanın kendisinden ve sıvı ile katı gübrelerinden hareketle diklorometan (DKM), etil asetat (EtOAc) ve etanol (EtOH) ekstreleri hazırlanmış ve nöroprotektif etkiye yönelik asetilkolinesteraz (AChE) ve bütirilkolinesterazdan (BChE) oluşan kolinesteraz enzim ailesi ile cilt beyazlatıcı etkiye yönelik tirozinaz (TYR), antioksidan etkiye yönelik ksantin oksidaz (KO) ve kırışıklık karşıtı etkisi ile ilgili olarak kolajenaz ve elastaz enzimlerine yönelik in vitro inhibitör aktiviteleri yönünden ELISA mikroplak yöntemiyle test edilmiştir. Solucanın rejerenarasyon yeteneği göz önüne alınarak; solucan EtOH ekstresinin nöral krest kökenli dental pulpa mezenkimal kök hücrelerinin (DP-MKH) kemikleşme ve farklılaşmasındaki rolü ile ekstraselüler matriks komponentlerine etkisi araştırılmıştır. BChE ve kolajenaz inhibitör etkilerine bağlı olarak, solucanın katı gübresinden elde edilen EtOH ekstresi ile solucan DKM ekstresi, silika jel kolon kromatografisine uygulanarak fraksiyonlanmış ve fraksiyonların da bahsi geçen enzimlere karşı inhibitör etkileri tayin edilmiştir. Solucan EtOH ekstresi üzerinde sıvı kromatografisi-dört kutuplu-uçuş zamanlı-kütle spektrometresi (liquid chromatography-quadruople-time of flight-mass spectrometry, LC-Q-ToF-MS) ile analiz yapılarak ve literatür verileri ile karşılaştırılarak kimyasal içeriği aydınlatılmaya çalışılmıştır. Katı gübre EtOH ve solucan EtOH ekstresinde çoğu aminoasit ve türevleri ile peptit yapısında olan 20 adet bileşik teşhis edilmiştir. Bu bileşiklerin yanısıra ektoin ve hipoksantin üzerinde de moleküler kenetlenme deneyleri gerçekleştirilmiştir. Sonuç olarak tez çalışmamız, ülkemizde E. foetida ve gübreleri üzerinde bahsi geçen etkileri yönünden yapılan ilk Farmakognozik çalışmayı teşkil etmektedir. Tez çalışmaları esnasında, Türk Patent Kurumuna “Kırmızı Kaliforniya Solucan Ekstresi ve Kullanımı” adlı patent başvurusu yapılmış olup, ürün geliştirme yönünde çalışmalarımız devam edecektir.