İlkokul Türkçe ders ve öğrenci çalışma kitaplarının mizahi ögeler bakımından incelenmesi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2017

Öğrenci: MÜCAHİT AYDOĞMUŞ

Danışman: MUSTAFA YILDIZ

Özet:

Eğitim- öğretim sürecine dâhil olan ve eğitim öğretimin niteliğini etkileyen birçok faktör vardır. Bunlar içerisinde en önemli unsurlar; öğretmen, öğrenci, fiziki çevre, zaman ve öğretim materyalleridir. Nitelikli öğretmen, uygun fiziki ortam, doğru zaman, etkili öğretim materyalleri ve motivasyonu yüksek öğrencilerin meydana getirdiği eğitim öğretim süreci, ideal olandır. Günümüzde öğretmenlerin en sık kullandıkları öğretim materyalleri ise ders kitaplarıdır. Bu nedenle ders kitapları hazırlanırken gerekli hususlar dikkate alınmalıdır. Dikkat edilmesi gerekenlerden birisi de ders kitaplarının yeterince mizah içerikli olmasıdır. Çünkü mizahın, öğretim sürecini daha eğlenceli hale getirerek; akademik başarı düzeyini artırma, öğrencileri derse motive etme, sosyal iletişim becerilerini artırma gibi birçok etkisi vardır. Buradan hareketle bu çalışma; ilkokul Türkçe ders ve öğrenci çalışma kitaplarını mizahi ögeler bakımından incelemek amacıyla yapılmıştır. Çalışma kapsamındaki ilkokul Türkçe kitapları; tema içerikleri, yayınevleri ve sınıf düzeylerine göre analiz edilmiştir. Çalışma nitel bir doküman analizi olarak tasarlanmıştır. Verilerin kaynağını 2014- 2015 ve 2015- 2016 eğitim öğretim yıllarında kullanılan Milli Eğitim Bakanlığı Yayınevi ve çeşitli özel yayınevlerine ait ders kitapları ve öğrenci çalışma kitapları oluşturmaktadır. Veriler araştırmacı tarafından geliştirilen Mizah Ögeleri Değerlendirme Aracı ile toplanmıştır. Çalışma verilerinin analizi nitel veri analiz yöntemlerinden içerik analizi tekniğine göre incelenmiştir. Veriler analiz edilirken, derinlemesine işlem yapılmış ve örnekler kullanılarak açıklamalar netleştirilmiştir. Çalışma sonucunda; ilkokul kitaplarında yer alan mizah ögeleri; temalara, yayınevlerine, sınıf düzeylerine ve kitapların kelime ve görsel sayılarına göre ayrı başlıklar halinde betimlenmiştir. Çalışmadan elde edilen sonuçlara göre; "Sağlık ve Çevre", "Hayal Gücü", "Değerlerimiz" ve "Üretim, Tüketim ve Verimlilik" temalarında yer alan mizah ögelerinin diğer temalara nazaran daha fazla olduğu görülmüştür. Ayrıca, Milli Eğitim Bakanlığı Yayınevi'nin hazırladığı kitaplarda özel yayınevlerinin hazırlamış oldukları kitaplara göre daha fazla mizah ögesi bulunduğu tespit edilmiştir. Son olarak, ilkokul Türkçe ders kitapları, öğrenci çalışma kitaplarına göre daha fazla mizah ögesi içermektedir.