Siber zorbalık ile problemli internet kullanımı ve riskli internet davranışı arasındaki ilişki ve bu değişkenlerin çeşitli demografik özellikler açısından incelenmesi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2016

Öğrenci: HALİME ÜNVER

Danışman: ZEHNİ KOÇ

Özet:

Bu araştırmanın amacı ortaöğretim kurumlarında öğrenim gören öğrencilerin siber zorbalık davranışları ile problemli internet kullanımları ve riskli internet davranışları arasındaki ilişkiyi incelemektir. Araştırma ilişkisel tarama modelinde bir araştırma olup, Bolu İli, Gerede İlçesi'nde, 2014-2015 Eğitim Öğretim Yılında, çeşitli ortaöğretim kurumlarında eğitim gören 523 öğrenci ile yürütülmüştür. Verilerin toplanmasında Kişisel Bilgi Formu, Siber Zorbalık Ölçeği, İnternette Bilişsel Durum Ölçeği ve Riskli İnternet Davranışları Ölçeği kullanılmıştır. Elde edilen verilerin analizinde, betimsel istatistikler, normallik testi olarak Saphiro Wilk's ve veriler normal dağılım göstermediği için Mann Whitney U ve Kruskal Wallis H Testi kullanılmıştır. Öğrencilerin en fazla tercih ettikleri internet siteleri sıralaması yapıldığında, sırası ile sosyal medya, ödev, haber ve magazin, sohbet, oyun ve diğer siteler olduğu görülmektedir. Cinsiyet ile siber zorbalık davranışı ve problemli internet kullanımı arasında anlamlı bir fark olmadığı, ancak erkek öğrencilerin kız öğrencilere göre riskli internet davranışı puanlarının anlamlı düzeyde yüksek olduğu bulunmuştur. İmam Hatip Lisesi öğrencilerinin, siber zorbalık davranışları, problemli internet kullanımı ve riskli internet davranışları puanlarının diğer lise öğrencilerine göre anlamlı düzeyde düşük olduğu görülmüştür. İnterneti günlük 0-2 saat arasında kullanan öğrencilerin siber zorbalık, problemli internet kullanımı ve riskli internet davranış puanları, günlük 3 saat ve üzerinde kullananlara göre anlamlı derecede düşüktür. İnterneti 1-3 yıl arasında kullananların problemli internet kullanımı, siber zorbalık ve riskli internet davranışları toplam puanları, interneti 7 yıl ve üzerinde kullananlara göre anlamlı derecede düşüktür. Ödev sitelerini takip edenlerin problemli internet kullanımı, siber zorbalık ve riskli internet davranışları toplam puanı, sosyal medya sitelerini takip edenlere göre anlamlı derecede düşüktür. Ziyaret ettiği internet sitelerini anne ve babası ile paylaşmayan öğrencilerin, ziyaret ettiği internet sitelerini anne ve babası ile paylaşan öğrencilere oranla, siber zorbalık puanları, problemli internet kullanım puanları ve riskli internet davranışları puanlarının anlamlı düzeyde yüksek olduğu bulunmuştur. Çocuğunun internet kullanımında zaman kısıtlaması yapan ebeveynlerin çocuklarının, çocuğunun internet kullanımında zaman kısıtlaması yapmayan ebeveynlerin çocuklarına oranla, siber zorbalık puanları, problemli internet kullanım puanları ve riskli internet davranışları puanlarının anlamlı düzeyde düşük olduğu bulunmuştur. Öğrencilerin yaşları, sınıf düzeyleri, internete bağlanılan mekan, anne-baba eğitim düzeyi ile siber zorbalık davranışları, problemli internet kullanımları ve riskli internet davranışları arasında anlamlı bir fark olmadığı görülmüştür.