Kırsal yerleşmelerde içme suyu hizmetlerinin sağlanmasında köylerin altyapısının desteklenmesi (KÖYDES) projesinin rolü


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2011

Öğrenci: NESLİHAN SAYILGAN

Danışman: NİLGÜN GÖRER TAMER

Özet:

Kalkınma ve gelişme üzerindeki olumlu etkileri yadsınamaz olan yol, içme suyu ve elektrik gibi altyapı servisleri aynı zamanda kentlerin ve kırsal yerleşmelerin yaşanabilir yerler olması için de elzemdir. Bu temel altyapı hizmetlerinin kamu hizmeti anlayışı içinde ülke genelinde yaygınlaştırılmasının sağlanması önemli bir toplumsal başarımdır. Türkiye'de kırsal altyapının merkezden ve taşradan örgütlenmesiyle eşgüdüm içinde sunulduğu yapı 2005 yılında Hizmetleri Genel Müdürlüğü'nün tasfiyesi ile ortadan kalkmıştır. Bugün İçişleri Bakanlığı koordinasyonunda Köy Altyapısını Destekleme Projesi (KÖYDES) kanalıyla, kırsal altyapı yatırımları il özel idareleri (İÖİ) ve köylere hizmet götürme birlikleri (KHGB) tarafından yerel düzeyde gerçekleştirilmeye başlanmıştır. Bu çalışmada, Köy Altyapısını Destekleme Projesi (KÖYDES) ile kırsal alana götürülen altyapı hizmetlerinden içme suyu altyapısının ülke genelinde yaygınlaştırılma durumu incelenmiştir. KÖYDES projesinin ödeneklerinin, köy ve köy bağlısı yerleşimlerin altyapısına katkısı, Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğünün görevlerini devrettiği 2004 yılı verileri ile 2005-2010 KÖYDES ödeneklerinin illere dağılımını içeren veriler üzerinden haritalara aktarılarak değerlendirilmiştir. KÖYDES Projesinin içme suyu altyapı bileşenlerine (susuz, yetersiz, şebekesiz ünite ) göre, KÖYDES ödenek kriterlerinin dağılımı, kır nüfusu, köy sayısı, Gayri Safi Yurt içi Hasıla (GSYH) ve ilde kurulmuş olan Köylere Hizmet Götürme Birliği (KHGB) sayıları gibi ölçütleri de kapsayan genel bir değerlendirme yapılmıştır. Bu değerlendirme sonucunda, KÖYDES Projesi kapsamında ödeneklerin dağıtımında, ünitenin susuz olmasının birincil ölçüt olduğu, köy nüfusu ve sayısının, ilde kurulmuş olan birlik sayısının ise ödeneklerin dağıtımında ikincil önceliği aldığı görülmüştür. İllerin az gelişmiş olması durumunun önemli bir ölçüt olarak ödeneklerin dağıtım sürecinde değerlendirilmediği, KÖYDES projesi ile ülke genelinden bağımsız il odaklı bir ödenek dağıtım yaklaşımının izlenildiği söylenebilir. Bilim