Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Tıpta Uzmanlık
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2013
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Şerife Kantar
Danışman: NURTEN TÜRKÖZKAN
Açık Arşiv Koleksiyonu: AVESİS Açık Erişim Koleksiyonu
Özet:Bu çalışmayı yapmamızdaki amaç fruktoz kullanımının metabolik sendrom kriterlerine olan etkisini ve metabolik sendromda olası endotel fonksiyon bozukluğu ile ilgili parametrelerden NO, homosistein ve ADMA düzeylerini nasıl etkilendiğini, melatonin ve resveratrolün bu parametreler üzerinde ne tür etkileri olduğunu ve hangisinin daha etkin olduğunu saptamaktı. Bu amaçla sprague-dawley türü erkek rat kullandık, altı farklı grup oluşturduk bunlar kontrol, fruktoz, melatonin, resveratrol, melatonin+fruktoz ve resveratrol+fruktoz gruplarıdır. Sekiz hafta boyunca grubuna göre pelet yemin yanı sıra fruktoz, melatonin, resveratrol, fruktoz+melatonin ve fruktoz+resveratrol uygulandı. Fruktoz içme suyuna karıştırılarak verildi. Melatonin ve resveratrol %0,1 lik etanol çözeltisi içerisinde gavaj yolu ile uygulandı. Tüm grupların su tüketimleri günlük olarak kaydedildi, deneyin başlangıcında ve her haftanın sonunda vücut ağırlıkları tespit edildi. Deneyin başlangıcında, birinci ayın sonunda ve hayvanlar feda edilmeden önce kuyruktan kan basıncı ölçüm sistemi Tail-Cuff, BIOPAC Systems ile hayvanların sistolik kan basınçları ölçüldü. Hayvanlar feda edilirken intrakardiyak yolla alınan kan örneklerinden elde edilen serumlardan glukoz, ürik asit, trigliserit, VLDL, HDL ve total kolesterol düzeyleri G.Ü. Tıp Fakültesi Merkez Laboratuvarı'nda otoanalizörde enzimatik yöntemle, serum insulin ve TNF-α seviyesi aynı laboratuvarda ELISA metodu ile tayin edildi. İnsülin direnci HOMA-IR (Homeostasis Model Assessment index) formülü ile değerlendirildi. NO parametresi ölçümü için son ürünler olan nitrit ve nitratın Griess yöntemiyle spektrofotometrik ölçümünden yararlanıldı. ADMA ve homosistein parametreleri HPLC cihazında floresan dedektörle ölçüldü. Ratlarda fruktoz alımı sonrası insülin direnci ( artmış insülin ve HOMA-IR değerleri) ile birlikte TG ve kan basıncı değerlerinde yükselme tespit ettik. Bu üç kriterle metabolik sendrom varlığını kanıtladık. Sonuç: Vücut ağırlıkları kıyaslandığında kontrol, fruktoz ve resveratrol grupları arasında anlamlı bir fark bulunamadı. Melatonin grubunda ise kontrol dahil tüm gruplardan daha düşük bir kilo artışı tespit edildi. Fruktoz+resveratrol ve fruktoz+melatonin gruplarında ise fruktoz grubuna göre daha düşük kilo artışı tespit edildi. Kilo artışı açısından resveratrol ve melatonin aynı etkiyi gösterdi aralarında bir fark bulunamadı. Su tüketimleri değerlendirildiğinde fruktoz alan gruplarda diğer gruplardan daha yüksek bir su tüketimi gözlemlendi. Kan basınçları değerlendirildiğinde fruktoz alan grupta sekizinci haftanın sonuna kadar yükselmeye devam etti sekizinci haftada dördüncü haftadakinden de yüksek bir değerler elde ettik. Fruktoz grubu ile fruktoz+resveratrol ve fruktoz+melatonin grupları değerlendirildiğinde resveratrol ve melatoninin kan basıncını kontrol grubunun değerlerine düşürdüğünü gözlemledik. Resveratrol ve melatonin kan basıncı üzerinde aynı etkiyi gösterdi. Ürik asit, TNFα, LDL ve HDL değerleri açısından gruplar arasında anlamlı bir fark bulamadık. TG düzeyleri değerlendirildiğinde fruktoz grubunda kontrole göre ciddi yüksek değerler elde ettik. Melatonin grubunda kontrolden farksızdı fakat resveratrol grubunda fruktozdan düşük olsada kontrolle kıyaslandığında anlamlı yüksek TG düzeyleri eide ettik. Sağlıklı ratlarda resveratrolün TG düzeylerini yükselttiği kanısına vardık. Fruktozla fruktoz+resveratrol grubu değerlendirildiğinde resveratrolün TG değerlerini metabolik sendrom varlığında da yükselttiği tespit ettik. Fruktozla fruktoz+melatonin grupları değerlendirildiğinde anlamlı bir fark bulamadık. Melatonin sağlıklı ve metabolik sendromlu ratlarda TG düzeylerine etki etmedi. Glukoz düzeylerini değerlendirdiğimizde resveratrol ve melatonin grupları ile kontrol grubu arasında bir fark tespit etmedik. Fruktoz grubu ile fruktoz+resveratrol grubu değerlendirildiğinde fark tespit etmedik yalnızca fruktoz+melatonin grubunda fruktoz grubuna kıyasla yüksek bir glukoz değeri tespit ettik. İnsülin ve HOMA-IR düzeyleri değerlendirildiğinde kontrol grubuna göre resveratrol grubunda daha yüksek melatonin grubunda ise kontrolden farksız değerler elde ettik. Fruktoz ile fruktoz+resveratrol grubu değerlendirildiğinde resveratrolün metabolik sendromlu ratlarda insülin değerlerini yükseltmeye devam ettiğini saptadık. Fruktoz+melatonin grubunda ise fruktoz grubundan daha düşük insülin değeri elde ettik buradan melatoninin metabolik sendromlu ratlarda insülin değerlerini düşürdüğü kanısına vardık. Metabolik sendromda olası endotel fonksiyon bozukluğu parametrelerinden olan NO düzeyleri değerlendirildiğinde fruktoz grubunda kontrolden yüksek bir değer elde ettik. Resveratrol grubunda da fruktoz grubu kadar olmasa da kontrolden yüksek bir değer elde ettik. Melatonin grubu ile kontrol grubu arasında ise bir fark tespit edemedik. Fruktoz grubu ile fruktoz+resveratrol ve fruktoz+melatonin grupları arasında anlamlı bir fark tespit edemedik. Buradan resveratrol ve melatoninin NO düzeylerine etki etmediği fakat metabolik sendrom varlığında NO değerlerinin yükseldiği kanısına vardık. Endotel fonksiyon bozukluğunu gösteren diğer bir parametremiz olan ADMA düzeyleri değerlendirildiğinde fruktoz grubunda kontrolden yüksek bir değer elde ettik. Resveratrol ve melatonin gruplarında ise kontrol grubundanda düşük değerler elde ettik. Fruktoz+resveratrol ile fruktoz grupları değerlendirildiğinde ise resveratrolün sağlıklı ratlardakinden farklı olarak ADMA değerlerinde yükselmeye neden olduğunu saptadık. Fruktozla fruktoz+melatonin grupları değerlendirildiğinde melatoninin ADMA değerlerini fruktoz ve hatta kontrol değerlerinden de düşük düzeye getirdiğini tespit ettik. ADMA ile yakın ilişkisi olan ve günümüzde ateroskleroz için önemli bir belirteç olarak kullanılan homosistein düzeyleri değerlendirildiğinde ise fruktoz grubunda kontrolden yüksek bir değer elde ettik. Resveratrol grubunda kontrolden farksızdı fakat melatonin grubunda kontrolden daha düşük bir değer elde ettik. Melatoninin sağlıklı ratlarda homosistein değerlerini düşürdüğü kanısına vardık. Fruktozla fruktoz+resveratrol ve fruktoz+melatonin grupları değerlendirildiğinde resveratrol ve melatoninin metabolik sendromlu ratlarda homosistein değerlerini düşürdüğünü saptadık. Bu etkileri açısından aralarında anlamlı bir fark tespit edemedik. Endotel fonksiyon bozukluğu için önemli risk faktörlerinden olan NO, ADMA ve homosteinin plazma seviyeleri üzerine resveratrol ve melatonin etkileri karşılaştırıldığında tek başına sağlıklı grupta uygulandıklarında hemem hemen aynı etkiye sahip oldukları görüldü. Fruktoz diyetiye birlikte verildiğinde fruktoz aracılı NOx artışında her ikisi de etkili olmadığını, homosisteini her ikisinin de aynı oranda azalttığını gözledik. Resveratrol fruktoz aracılı ADMA artışında etkili olmamış aksine daha da artışa neden olmuş ancak melatonin bunun aksine kontrol grubuna göre ADMA seviyesini daha da azaltmıştır.