Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2021
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: İbrahim KAVAK
Danışman: BİLGE ARMATLI KÖROĞLU
Özet:Kümelenme 1990’ lardan beri ekonomik kalkınma yaklaşımı olarak benimsenip birçok ülkede resmi kalkınma politikası olarak kabul edilmektedir. Türkiye’de de özellikle 2000’li yıllardan sonra kümelenme temelli çalışmalarda artış olduğu görülmektedir. Kümelenme temelli, ulusal ve uluslararası birçok araştırma, kümelenmelerin rekabetçilik kapasitelerini desteklediği yönünde teorik açıklamaları içermektedir. Bu araştırma ekonomik rekabetçilik ve sektörel kümelenmeler arasındaki ilişkiyi ortaya koymak için Türkiye’de İBBS3 düzeyinde, NACE Rev.2 (tekli dijit) kapsamında yapılmıştır. Bu kapsamda İBBS3 düzeyinde rekabetçi sektörlerin belirlenmesi için Türkiye’de il bazında NACE Rev.2 göre 2010-2016 yılları ciro değerleri kullanılmıştır. Burada rekabetçi sektörleri belirlemek için evrimselci yaklaşımla konuyu ele alabilmek bağlamında shift share analizi kullanılmıştır. Yine aynı düzeyde ve aynı sektörel kapsamda kümelenmelerin belirlenmesinde girişim sayıları kullanılarak üç yıldız yöntemi ile analiz yapılmıştır. Bu çalışmanın veri seti Türkiye, İBBS3 düzeyinde TÜİK Veri Araştırma Merkezi’nde bir fiil çalışılarak yazar tarafından oluşturulmuştur. İlgili analizler de bu merkezde yazar tarafından yapılmıştır. Kullanılan veri seti TÜİK tarafından 2018 yılında ilk kez idari kayıtlara dayalı olarak 2009-2019 yılları için üretilmiş tam sayı sonuçlarını içermektedir. Bu nedenle bu çalışma idari kayıtlara göre tam sayım sonuçlarını kullanan ilk çalışmadır. Çalışma kapsamında analiz sonuçları ArcGIS programına bilgi sistemi sunacak şekilde aktarılmış ve kümelenmeler ile rekabetçilik arasındaki ilişkiler Türkiye coğrafyası üzerinden 16 sektör için ayrı ayrı incelenmiştir. Sonuç olarak; literatürde çok sayıda çalışmanın dayandığı “kümelenmelerin rekabetçiliği desteklediği” durum, Türkiye’de NACE Rev.2 kapsamında tüm sektörlerde benzer etkiyi göstermemektedir. Kümelenmelerin rekabetçilikteki rolü sektör türlerine göre farklılık göstermektedir. Bölgesel olarak, kümelenmelerin rekabetçiliğe dönüştüğü alanlar Türkiye coğrafyası üzerinde belirli odaklar ile sınırlı kalmaktadır. Sektörel kümelenmelerin rekabetçiliğe dönüşmediği durumun ortaya çıktığı bölgesel dağılım, Türkiye coğrafyası üzerindeki hakim durumu ortaya koymuştur.