İlköğretim matematik öğretmen adaylarının dinamik geometri yazılımı ile desteklenmiş ortamda problem kurma durumlarının ve görüşlerinin incelenmesi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2017

Öğrenci: BİRNAZ KANBUR

Danışman: ZİYA ARGÜN

Özet:

Bu araştırmanın amacı Türkiye'de İç Anadolu Bölgesi'nde bulunan köklü bir üniversitenin Eğitim Fakültesinde 2015-2016 eğitim öğretim yılında İlköğretim Matematik Öğretmenliği Anabilim Dalında okuyan 3.sınıf öğretmen adaylarının dinamik geometri yazılımı yardımıyla problem kurma durumlarını incelemektir. Çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden olan çoklu durum çalışması kullanılmıştır. Araştırmanın örneklemini sözü edilen devlet üniversitesinde 3.sınıf öğretmen adaylarından Bilgisayar Destekli Matematik Eğitimi dersini alan ve gönüllülük ilkesine göre belirlenen kişiler oluşturmuştur. Katılımcıların 3.sınıftan seçilmelerinin nedeni, o döneme kadar Geometri, Analiz I-II ve Lineer Cebir I-II derslerini almış olmaları, bulundukları dönem içinde de Analiz III, Analitik Geometri ve Özel Öğretim Yöntemleri derslerini alıyor olmalarıdır. Dolayısıyla bu dersleri alan öğretmen adaylarının problem kurmak için gerekli matematik ve gerekli eğitim bilgisine sahip oldukları düşünülmüştür. Çalışmaya katılım sayısı on iki iken dört öğretmen adayı çalışmaya düzenli olarak devam etmedikleri için gruptan çıkmış ve dolayısıyla veriler geri kalan sekiz katılımcı vasıtasıyla toplanmıştır. Uygulama boyunca projeksiyonlu bir sınıfta öğretmen adayları kişisel bilgisayarlarıyla çalışmışlardır. Altı hafta süren çalışmanın ilk üç haftasında katılımcılarla birlikte GeoGebra hakkında hatırlatıcı etkinlikler yapılmış ve problem kurma hakkında literatürden örnek makaleler gösterilerek bilgilenmeleri sağlanmıştır. Son üç haftada öğretmen adaylarına sırasıyla Stoyanova ve Ellerton (1996) tarafından geliştirilen yapılandırılmış, yarı yapılandırılmış ve serbest problem kurma durumları verilmiş ve bu durumlardan GeoGebra yardımıyla problem kurmaları istenmiştir. Süreç boyunca öğretmen adaylarının çalışmaları bu sırada Wink ekran kaydetme programı ile kayıt altına alınmıştır. Ayrıca her hafta sonunda her problem kurma türü için seçilen iki katılımcı ile yarı yapılandırılmış görüşme de yapılmıştır. Bu yolla toplamda altı katılımcıyla görüşme yapılmıştır. Verilerin analizi sürecinde ekran kayıtlarının analizi için Karadağ (2009) tarafından geliştirilen kare inceleme metodu kullanılmıştır. Her bir kare ayrıntılı şekilde incelenerek öğretmen adaylarının problem kurarken kullandıkları matematiksel kavramlar ortaya çıkarılmıştır. Katılımcıların kurdukları problemlerin niteliği ise Yıldız ve Özdemir (2015) tarafından geliştirilen ve bu çalışmaya uygun şekilde uyarlanan yönerge kullanılarak incelenmiştir. Öğretmen adaylarının çalışma hakkında görüşleri ise betimsel analiz ile analiz edilmiş, belli temalar ve kategoriler oluşturulmuştur. Elde edilen sonuçlara göre öğretmen adaylarının kullandıkları matematiksel kavramlar onlara verilen problem kurma durumunda bulunan şekil ile orantılı olmuştur. Serbest problem kurma durumunda herhangi bir konu kısıtlaması olmadığı için kullandıkları matematiksel kavramları diğer problem kurma türlerine göre çeşitlendirmişlerdir. Öğretmen adayları yapılandırılmış problem kurma türünde en az sayıda problem üretirken, yarı yapılandırılmış problem kurma türünde en fazla sayıda problem cümlesi yazmışlardır. Yarı yapılandırılmış problem kurma türünün daha verimli olduğu ve bu türde daha rahat çalışmış oldukları ortaya çıkmıştır. Öğretmen adaylarının kurduğu problemlerin nitelikleri incelendiğinde yapılandırılmış problem kurmadan serbest problem kurmaya doğru matematiksellik, veri niteliği, kurulan problemdeki yönergeler ve veri miktarı ve çözülebilirlik kriterlerinin gelişme gösterdiği ancak dinamiklik kriterlerinde istikrarlı bir sonuç olmadığı ortaya çıkmıştır. Katılımcılar çalışma hakkında ise dinamik geometri yazılımı aracılığıyla problem kurmanın eğlenceli, ilgi çekici ve ufuk açıcı olduğunu, problem kurma hakkında bilgi sahibi olduklarını, öğrendiklerini öğretmenlik hayatlarında kullanacaklarını, her zamanki dersler dışında böyle bir çalışma yapmanın onlara hem zevk verdiğini hem de bilgilendirici olduğunu, matematiksel becerilerini ve farklı açılardan bakabilme yeteneklerini geliştirdiklerini belirtmişlerdir. Karşılaştıkları zorluklar arasında ise yapılandırılmış problem kurma türünün kapsamının çok dar olması ve serbest problem kurma türünün kapsamının çok geniş olması yer almıştır.