Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, ŞEHİR VE BÖLGE PLANLAMA ANA BİLİM DALI, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2022
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Utku BAŞAR
Danışman: Ebru Vesile Öcalır
Özet:
İmar barışı; afet risklerine hazırlık kapsamında ruhsatsız, ruhsat ve eklerine aykırı yapıların kayıt altına alınması için 2018 yılında yürürlüğe giren bir uygulamadır. Bu çalışmanın amacı; İmar barışı (2018) uygulaması ile gecekondu olgusu arasındaki ilişkinin araştırılması ve imar barışı uygulamasının kamu yararı ilkesine uygun olarak bireyin ve toplumun refahını sağlamaya yönelik katkısını tartışmaktır. Çalışma kapsamında İmar Barışı’nın ortaya çıkış sebepleri ve uygulama süreçleri ortaya koyulduktan sonra gecekondu sorunu ile ilgili olarak hem yasal ve yönetsel olarak elde edilen kazanımlar hem de bunların kent mekânına yansımaları ele alınmıştır. Araştırmada örnek alan olarak; gecekondu ve planlı yapılaşmaların bir arada bulunduğu ancak gecekondulaşmanın yoğun olarak gözlendiği Zonguldak İli kent merkezi seçilmiştir. Çalışmada veri seti olarak kent merkezi olan Zonguldak Belediyesi sınırları içerisinde bulunan yapılar için yapılan imar barışı başvuruları değerlendirilmiş, talebin mekânsal dağılımı araştırılmış ve imar barışı öncesi ve sonrasında gecekondulaşma oranındaki değişimler tespit edilmiştir. Zonguldak kent merkezinde bulunan toplam 16.833 adet yapının 9.853 adeti gecekondudur. Zonguldak kent merkezinde, yapı kayıt belgesi alınmış yapı sayısı ise 3.656’dır. Alınan bu yapı kayıt belgelerinin konut niteliğindeki yapılar için yapı kayıt belgesi sayısı 2894’dür. İmar barışı ile çalışma alanında 2.894 adet gecekondu için yapı kayıt belgesi alınarak yasal statüye kavuşturulmuştur. İmar barışı sonrasında gecekondu sayısı 9.853’den 6.959’ye gecekondulaşma oranı ise, %59’dan %41’e düşmüştür. Çalışmanın sonucunda bulgular haritalara işlenerek mekansallaştırılmıştır. Gecekondu sayısında yaşanan bu değişim gecekonduların çarpık ve gelişigüzel inşasının ortaya çıkardığı mekânsal sorunların giderildiği ve bu yapılarda yaşayanların yaşam alanlarının sağlıklaştırıldığı ve iyileştirildiği anlamına gelmemektedir. Bu nedenle imar barışı ile meydana gelen gecekondu sayısındaki değişim, mevcut gecekonduların bir kısmının yasallaştırılarak sadece hukuki çerçevede gecekondu vasfından çıkarılması anlamına geldiğinden, imar barışından faydalanmış gecekondu alanlarındaki kentsel, çevresel ve sosyal sorunlar var olmaya devam etmektedir.
Anahtar Kelimeler : Şehir Planlama, İmar Hukuku, İmar Barışı, İmar Affı, Gecekondu