Sağlık yapılarındaki hasta odalarında doğal aydınlatmanın yeterliliğinin irdelenmesi: Gazi Üniversitesi Hastanesi örneği


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2022

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Hatice ŞENGEL ÇELİK

Danışman: Cüneyt Kurtay

Özet:

Teknolojik gelişmelere ve yaşam biçiminin değişmesine bağlı olarak günümüzde enerji tüketimi gün geçtikçe artmaktadır. Bu durum dünya genelinde enerji tüketiminde büyük bir paya sahip olan yapı sektöründe enerji etkin tasarım anlayışını gündeme getirmektedir. Teknolojik gelişmelerle birlikte hesaplamaya dayalı tasarım araçlarının kullanımı artmakta ve yapıların performans analizleri yapılarak enerji etkin tasarım çözümleri elde edilmektedir. Enerji etkin tasarım anlayışı doğrultusunda gün ışığının tasarımın etkin bir öğesi olarak kullanılması fikri gün geçtikçe yaygınlaşmaktadır. Yapılarda iç mekân görsel konfor koşullarını sağlayacak şekilde gün ışığından maksimum düzeyde yararlanılarak hem iç mekân ışık kalitesinin artırılması hem de elektrik kaynaklı aydınlatma enerji tüketiminin azaltılması hedeflenmektedir. Yoğun enerji tüketimine sahip olan sağlık yapılarının sayılarının ve kapasitelerinin her geçen gün artış göstermesi bu yapılarda enerji tüketiminde önemli bir paya sahip olan aydınlatma enerji tüketimini azaltmaya yönelik uygulamaları gerekli kılmaktadır. Bu çalışmada, hasta odalarında iç mekân görsel konfor koşullarının sağlanmasında gün ışığı performansını arttırmanın yollarını bulmak ve elde edilen veriler ışığında tasarımcıların erken tasarım aşamasında yol gösterici olmak ve karar vermelerine yardımcı olmak amaçlanmaktadır. Bu amaçla, Gazi Üniversitesi Hastanesi’ne ait bir hasta odası örnek olarak ele alınmış, hasta odasının mevcut pencere boyutu ve konumu üzerinden 29 adet senaryo üretilmiş ve DIALux Evo simülasyon aracı ile doğal aydınlatma yeterlilikleri incelenmiştir. Üretilen her bir senaryo için dört ana yönde de olduğu kabul edilerek 21 Haziran ve 21 Aralık tarihleri için belirlenen saatlerde simülasyon yoluyla aydınlık düzeyleri hesaplanmıştır. Elde edilen sonuçlar hem standartları sağlayıp sağlamadığı yönünde hem de mevcut durum ve birbirleri arasında karşılaştırmalı olarak analiz edilmiştir. Çalışmadan elde edilen sonuçlara göre pencere boyutlarının ve konumunun değişimi ile bir yapının gün ışığı aydınlatma performansı %9-56 aralığında değişen oranlarda artırılabilmektedir. Elde edilen sonuçlar ışığında, basit tadilatlarla ve yeni tasarlanacak yapılarda tasarım aşamasındaki kararlar ile yapıların enerji verimliliğinin önemli oranda artırılabileceği ortaya konulmuştur.

Anahtar Kelimeler : Sağlık yapıları, hasta odaları, gün ışığı, doğal aydınlatma performansı, pencere boyutu, pencere konumu