Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2011
Öğrenci: AHMET TURGAY SORUKLU
Danışman: ALİ YAKICI
Özet:Bu araştırmada, Ankara ili Kızılcahamam ilçesi ortaöğretim kurumlarındaki 9. sınıf öğrencilerinin yazılı anlatım becerileri incelenmiştir. Araştırmanın evrenini, Kızılcahamam'da 2009-2010 eğitim-öğretim yılında ortaöğretim kurumlarının dokuzuncu sınıflarında öğrenim görmüş öğrenciler; örneklemini ise, farklı sosyo-ekonomik seviyelerden seçilmiş üç ortaöğretim kurumundaki 120 öğrenci oluşturmuştur.Araştırmada, bu öğrencilere kendilerini rahat bir şekilde ifade edebilecekleri çeşitli konular verilerek, kompozisyonlar yazdırılmıştır. Ayrıca örneklemin özellikleri ile yazılı anlatımı etkileyebilecek değişkenler, hazırlanan bir kişisel bilgi formu ile toplanmıştır. Kompozisyonlar, anlatım bozukluğu bakımından incelenmiş ve çıkan sonuçların çeşitli değişkenlerle anlamlı ilişkisi olup olmadığına bakılmıştır. Bununla birlikte bu öğrencilerin Dil ve Anlatım derslerine giren öğretmenlerin, öğrencilerin her türlü yazılı metninde hangi tür anlatım bozukluğuyla hangi sıklıkta karşılaştıklarını belirlemek amacıyla bir anket hazırlanmış ve uygulanmıştır.Araştırma sonucunda öğrencilerin toplamda 2250 cümle kurduğu ve bu cümlelerin 616'sında anlatım bozukluğu olduğu tespit edilmiştir. Bu anlatım bozukluklarının %51,35'inin dil bilgisiyle ilgili; %48,65'inin ise anlamla ilgili olduğu görülmüştür. Araştırma sonucunda kompozisyonlarda, en çok ekin eksik ya da yanlış olmasından (%19,1) ve öge eksikliğinden (%16,4) kaynaklanan anlatım bozukluklarıyla karşılaşılmış; ek fiil eksikliğinden kaynaklanan anlatım bozukluklarına ise rastlanmamıştır. Öğretmenlerin bu anlatım bozukluklarıyla karşılaşma sıklıkları ise genel olarak araştırma sonuçlarıyla benzer çıkmıştır. Ayrıca öğrencilerin bu yazılı anlatım becerileri, farklı sosyo-ekonomik düzeyde bulunan okullara göre anlamlı bir farklılık göstermişken; kitap okuma, süreli yayın takip etme, günlük tutma ve şiir ya da hikâye yazma alışkanlıklarına göre anlamı bir farklılık göstermemiştir.Tüm bu sonuçlardan hareketle yazılı anlatım konusunda istenilen düzeyde olunmadığı anlaşılmış ve araştırmadan elde edilen bulgular yardımıyla öğrencilere, ailelere, öğretmenlere, öğretim programı hazırlayıcılarına, diğer kişi, kurum ve kuruluşlar ile araştırmacılara öneriler sunulmuştur.