Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Tıpta Uzmanlık
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2008
Öğrenci: SEDAT ARIKAN
Danışman: ŞENGÜL ÖZDEK
Özet:Fungal endoftalmi nadiren görülen, detaylı bir oküler muayene yokluğunda tanısı kolaylıkla atlanabilen ve potansiyel olarak ciddi derecede görme kaybına neden olabilen bir intraoküler enfeksiyondur. Amfoterisin B gerek sistemik, gerekse de oküler fungal enfeksiyonlarda günümüzde kullanımda olan antifungaller arasında en etkili ve en geniş spektrumlu olanıdır. Fakat amfoterisin B’nin ciddi sistemik ve oküler toksisitesi kullanımını sınırlandırmakta ve fungal enfeksiyonların tedavisindeki en büyük problemi oluşturmaktadır. Bunun yanında eldeki mevcut antifungal ajanların yetersiz kaldığı fungal göz enfeksiyonlarının var olması ve özellikle amfoterisin B başta olmak üzere antifungal ilaçların maliyetinin yüksek olması nedeniyle yeni antifungal ilaç arayışlarına gerek duyulmuştur. Bu amaçla özellikle DNA topoisomeraz enzimlerini hedef alan araştırmalar çok popülerlik kazanmıştır. Bu çalışmada tavşan gözlerinde oluşturulan deneysel C. albicans endoftalmi modelinde moksifloksasinin tek başına antifungal etkinliği yanında, intravitreal ve oral yoldan uygulanan moksifloksasinin aköz hümör ve vitreus içine geçişinin değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Çalışmada her bir grupta 8 adet tavşan olmak üzere toplam dört grup oluşturulmuştur. Tavşanların hepsinin sağ gözüne fungal endoftalmi oluşturmak için 106 CFU/ml maya süspansiyonlarından 0.1ml (105 CFU C. albicans) intravitreal enjeksiyon yapılmıştır. İntravitreal C.albicans enjeksiyonu sonrası ortalama 5. günde endoftalmi bulguları başlar başlamaz endoftalmili gözlerin hepsinden tedavi öncesi C.albicans koloni sayılarını değerlendirmek için 0.1 ml vitreus örneği alınmış ve sonrasında Grup 1’deki tavşanlara sistemik anestezi altında tek doz 160μl/0.1ml intravitreal, Grup 2’deki tavşanlara sistemik anestezi altında 160μl/0.1ml tek doz intravitreal ve dört gün boyunca 7mg/kg/gün oral, Grup 3’teki tavşanlara ise dört gün boyunca 7mg/kg/gün oral moksifloksasin tedavisi uygulanmıştır. Kontrol grubu olan Grup 4’teki tavşanlara ise hiçbir tedavi uygulanmamıştır. Tedavinin 1. ve 4. günlerinde tavşanların hepsinden aköz hümör ve vitreus içi moksifloksasin konsantrasyonlarını değerlendirmek için 0.2 ml aköz hümör ve vitreus örneği alınmıştır. İntravitreal C. albicans enjeksiyonu sorası endoftalmi bulgularının başladığı ortalama beşinci günde alınan 0.1ml’lik vitreus örneğinden tedavi öncesi üreyen koloni sayılarının ortalaması (minimum/maksimum) grup 1, 2, 3 ve 4‘te sırasıyla 64.3 ± 8.2 (55-80), 63.1 ± 20.8 (40-95), 73.7 ± 19.2 (50-100) ve 76.2 ± 14.3 (50-90) olarak bulunmuştur. Tedavi sonrası alınan 0.1 ml’lik vitreus örneğinden üreyen koloni sayılarının ortalaması ise grup 1, 2, 3 ve 4’te sırasıyla 43.7 ± 8.7 (30-60), 35.6 ± 26.6 (10-80), 78.1 ± 16.4 (60-110) ve 90 ± 16 (65-110) olarak saptanmıştır. Tedavi öncesi elde edilen koloni sayıları gruplar arasında kıyaslandığında hiçbir grup arasında istatistiksel olarak anlamlı fark bulunmazken (Mann- Whitney U testi p=0.2), tedavi sonrası elde edilen koloni sayıları kontrol grubu ile karşılaştırıldığında ise grup 1 ve grup 2 deki sayıların kontrol grubundan istatistiksel olarak anlamlı düzeyde daha az olduğu (Mann-Whitney U testi ile sırasıyla p=0.001 ve p=0.04) grup 3 ile kontrol grubu arasında ise istatistiksel olarak anlamlı fark olmadığı görülmüştür (p=0.100). Çalışma sırasında oluşturulan intravitreal gruplarda (Grup 1 ve Grup 2) vitreus içi moksifloksasin düzeyinin, ilaç uygulanmasını takiben 1. gün itibariyle yüksek olduğu, 4.günde ise aktif ve pasif transport mekanizmaları ile vitreustan uzaklaştırılmasına (ilaç klirensi) bağlı olarak belirgin düzeyde azaldığı saptanmıştır. Tedavinin 1. gününde Grup 1 ve Grup 2’de vitreus içine enjekte edilen 160 μg/0.1ml dozundaki moksifloksasinin C.albicans için gerekli olan MİK90 değerinin yaklaşık 1.5 katı olduğu ve tedavinin 4.günündeki C.albicans koloni sayılarının tedavi öncesine göre bu iki grupta belirgin derecedeki azalma nedeninin vitreus içinde elde edilmiş olan yüksek düzeydeki moksifloksasine bağlı olduğu düşünülmektedir Bu çalışmada oral uygulama ile 4. günün sonunda moksifloksasinin Grup 2 ve Grup 3’te endoftalmili gözlerdeki ortalama aköz hümör konsantrasyonu sırasıyla 0.58 μg/0.1ml ve 0.34 μg/0.1ml, vitreus içi konsantrasyonu ise sırasıyla 0.50 μg/0.1ml ve 0.26 μg/0.1ml olarak bulunmuştur. Göz içi sıvılarda elde edilen ilaç konsantrasyon değerleri oral uygulama ile moksifloksasinin birçok bakteriyel endoftalmi etkenine karşı etkili bir aköz hümör ve vitreus içi geçiş gösterebildiği desteklemektedir. Sonuç olarak bu tez çalışmasında moksifloksasinin 160μg/0.1ml dozunda intravitreal kullanımında in-vivo antifungal etkinliğinin olduğu gösterilmiştir. Bunun yanında C.albicans için moksifloksasinin in vitro MİK90 değeri 100μg/ml gibi yüksek düzeyde olması, oral uygulama ile birçok bakteriyel endoftalmi etkenine karşı etkili olabilecek aköz hümör ve vitreus içi moksifloksasin düzeyi elde edilmesine rağmen, fungal endoftalmi tedavisinde elde edilen bu aköz hümör ve vitreus içi ilaç düzeylerinin önemli derecede katkı sağlayamadığı saptanmıştır.