Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2015
Öğrenci: MELAHAT SEDANUR MACİT
Danışman: NİLÜFER ACAR TEK
Özet:Tip 2 diyabet hastalarında beslenme durumu ve allostatik yük ilişkisinin değerlendirilmesi amacıyla planlanan ve yürütülen bu çalışmaya 20-55 yaş arası 30 (%29,1) erkek, 73 (%70,9) kadın dahil edilmiştir. Çalışmaya katılan bireyler ortalama 7,9±6,17 yıldır diyabet hastasıdır. Bireylerin allostatik yük skorları için ATP III (A yöntemi) ve DSÖ (B yöntemi) metabolik sendrom kriterlerinin kullanıldığı 2 farklı hesaplama yapılmıştır. Bireylerin allostatik yük skorları toplam 12 parametrenin 0 ve 1 puan şeklinde puanlanmasıyla hesaplanmıştır. Oniki parametreden 4 ve daha fazlası yüksek olanlar yüksek allostatik yük olarak değerlendirilmiştir. A yönteminde bireylerin %90,3 ü, B yönteminde %79,6 sı yüksek allostatik yük değerine sahiptir. A yöntemine göre yaştaki artışın (p<0,01), B yönteminde ise diyabet süresindeki artışın yüksek allostatik yük skorlarıyla ilişkili olduğu görülmüştür (p<0,05). Allostatik yükü yüksek olan grupta sebze tüketimi istatistiksel olarak önemli düzeyde düşük; meyve tüketimi ise yüksektir (p<0,05). Bireyler genel olarak diyabetin beslenme tedavisinde verilen önerileri uyum göstermemektedir. Antropometrik ölçümlerden boy uzunluğu, BKİ, bel çevresi, boyun çevresi, bel/kalça çevresi, bel/boy oranı allostatik yük skorları ile korelasyon göstermektedir (p<0,05). Ayrıca açlık kan glukozu, HbA1c, CRP ve kortizol allostatik yük skorları ile de korelasyon göstermektedir (p<0.05). Allostatik yükü arttıran risk etmenleri A yönteminde vücut ağırlığı (1,09 kat), BKİ (1,20 kat), boyun çevresi (1,21 kat), bel çevresi (1,17 kat), kalça çevresi (1,07 kat); B yönteminde vücut ağırlığı (1,09 kat), BKİ (1,27 kat), bel çevresi (1,15 kat), kalça çevresindeki (1,12 kat) şeklindedir. Sistolik kan basıncındaki artışın A yöntemine göre allostatik yükün yükselme riskini 1,067 kat, B yöntemine göre 1,04 kat arttırmaktadır. B yöntemine göre serum açlık kan glukozu ve HbA1c nin allostatik yükü yükseltme riski sırasıyla 1,02 ve 1,64 dir. Düzenlenecek uygun beslenme planıyla vücut ağırlığı, bel çevresi, sistolik kan basıncı, açlık kan glukozu parametrelerinde sağlanacak birer puanlık düşüş allostatik yük skorlarının düşmesine yardımcı olabilecektir. Dengesiz beslenmenin ise uzun vadede metabolik stres süreçleri üzerindeki olumsuz etkilerinin önüne geçecekti