Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Cerrahi Bilimler, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2023
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: TUĞÇE TEKİN
Asıl Danışman (Eş Danışmanlı Tezler İçin): Yusuf Kemal Kemaloğlu
Eş Danışman: Bülent Gündüz
Özet:
Gelişimsel dil bozukluğu herhangi bir nedene bağlı olmadan gelişen dil güçlüklerini ifade etmektedir. Modern teoriler, bozukluğun, genetik, bilişsel ve çevresel sebeplerin birlikte etkisinden söz etmektedir. Bu araştırma çerçevesinde, gelişimsel dil bozukluğu riski (rGDB) olan çocukların anneleri ile etkileşimsel davranışları incelenmiş ve bu etkileşimin, çocukların dil becerileri ve etkileşimdeki davranışları üzerindeki etkileri ortaya koymak amaçlanmıştır. Ayrıca rGDB olan çocukların ve tipik gelişim gösteren çocukların annelerinin etkileşimdeki davranışlarının, kullandıkları dil stratejilerinin, dil girdilerinin; rGDB olan ve tipik gelişim gösteren çocukların etkileşimdeki davranışlarının karşılaştırılması amaçlanmıştır. Bu amaç kapsamında çalışmanın örneklemi, 3-6 yaş aralığında rGDB olan 20 (4 K, 16 E) çocuk, yaş ve cinsiyet eşlemeli tipik gelişim gösteren 20 (4 K, 16 E) çocuk ve çocukların annelerinden oluşmaktadır. Dil değerlendirme aracı olarak formal ve informal olmak üzere iki tür araç kullanılmıştır. Formal dil değerlendirmesi, Türkçe Erken Dil Gelişimi Testi (TEDİL) ve Türkçe İletişim Gelişimi Envanteri (TİGE) ile, informal dil değerlendirmesi ise Türkçe SALT programında çocukların dil girdileri transktript edilerek Ortalama Sözce Uzunluğu (OSU) ve Farklı Sözcük Sayısı (FSÖZS) değerlerinin hesaplanmasıyla yapılmıştır. Annelerin dil girdileri de Türkçe SALT programı ile transkript edilmiştir. Anne – çocuk etkileşimi için ise kaydedilen videolar üzerinden hem anne hem çocuk etkileşimdeki davranışlarına yönelik puanlanarak değerlendirilmiştir. Araştırma sonucunda, rGDB olan çocukların annelerinin istatiksel olarak anlamlı daha kısa ortalama sözce uzunluğuna sahip olduğuna, daha az açıklama cümlesi kullandığına, daha az taklit etme ve genişletme stratejilerini kullandığına, etkileşim hızının çocuğuyla daha uyumsuz olduğuna yönelik bulgular elde edilmiştir. Annelerin etkileşimdeki davranışları ve dil stratejileri ile çocukların dil becerileri ve etkileşimsel davranışları arasında ilişki bulunmuştur.