Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2023
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Yusuf Özkan BAŞ
Danışman: Can Elmar Balas
Özet:
Tersaneler ve gemi sanayide geçmişten günümüze kadar birçok iş kazası yaşanmış, bir kısmı farklı boyutlarda yaralanma ve çevresel zarar ile sonuçlanırken, bir kısmı da ölümle sonuçlanmıştır. Sektörün her geçen gün büyümesi ve istihdam sayılarının artmasıyla, iş kazası yaşanma ihtimali de artmaktadır. İş kazalarının kayıt altına alınması, sıklıkla yaşanan ve ölümlü iş kazalarının tespit edilmesi ve bu kazalardan ders çıkarmak kazaları önlemek için atılacak en büyük adımlardan biridir. Bu çalışma ile; 6331 sayılı kanun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren Sosyal Güvenlik Kurumunca yayınlanan 2012-2021 yılları arası Yıllık İstatistikler incelenerek Türkiye Geneli tüm sektörlerde yaşanan iş kazası verileri ve SGK Ekonomik Faaliyet Kodlarında yer alan ‘30. Diğer Ulaşım Araçlarının İmalatı, 1-Gemi ve Tekne Yapımı’ ile ‘Makine ve Ekipmanların Kurulumu ve Onarımı, 5-Gemi ve Teknelerin Bakım ve Onarımı’ alt başlıkları altındaki veriler elde edilmiş, iş kazası ve ölümlü iş kazası sıklık oranları Türkiye geneli ve tersane sektörü için ayrı ayrı hesaplanmış ve karşılaştırmaları yapılmıştır. Örnek bir tersaneye ait 2011-2021 yılları arasında yaşanan toplamda 935 iş kazası raporu incelenerek, tersanelerde yaşanan iş kazalarının ana sebepleri araştırılmıştır. İncelenen 935 iş kazası raporu; kaza saati, kaza günü, kaza ayı, kaza türü, kazazede yaşı, deneyim-tecrübesi, eğitim durumu, kaza yeri, raporlu gün sayısı ve yaralanan uzuv gibi değişkenlere göre ayrılarak bir veri tabanı oluşturulmuştur. Oluşturulan veriler SPSS İstatistik programına girilerek kümeleme analizi yöntemiyle analiz edilmiştir. Analiz sonucunda elde edilen kümeler ve değişkenler kullanılarak diskriminant analizleri yapılmış ve küme dağılımları doğrulanmıştır. Bu tez çalışmasında, literatürdeki çalışmalardan farklı olarak gerçek kaza raporları kullanılmış, kaza raporlarından elde edilen veriler ışığında kaza analizi yapılmış ve kaza kök-nedenleri bulunmuştur. Yapılan analizler sonucunda kazazede yaşı ve kazazede tecrübe yılının kazalar üzerinde yüksek etkisi olduğu tespit edilmiş, kaza türü ve yaralanan uzuv değişkenlerinin istatistiki olarak anlamlı olduğu sonuçları elde edilmiştir. Elde edilen sonuçlar ışığında ‘Toplam Risk Tablosu’ oluşturulmuş ve bundan sonra yaşanacak iş kazalarının daha sağlıklı verilerle kayıt altına alınabilmesi için özgün bir ‘Kaza Bildirim Formu’ oluşturularak önerilmiştir. Her geçen gün büyümekte olan tersaneler ve gemi sanayinde, iş kazalarının önlenmesi için alınması gerekli öncelikli tedbirler, kaza kök-nedenlerine göre sayısal verilerle ortaya konulmuştur.
Anahtar Kelimeler : İş güvenliği, iş kazası, tersanelerde risk analizi