Yurt dışındaki ve Türkiye'deki Uluslararası Bakalorya Dünya Okullarındaki İngilizce öğretmenlerinin ve öğrencilerinin kültürlerarası yetisi


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2014

Tezin Dili: İngilizce

Öğrenci: Şerife Demircioğlu

Danışman: Cemal Çakır

Özet:

Bu çalışma Türkiye, İspanya, Meksika ve Birleşik Krallık'ta yaşayan Uluslararası Bakalorya Diploma Programı (UBDP) öğrencilerinin ve Türkiye'de biri özel ve diğeri devlet okulu olmak üzere iki okulda UBDP'nda okumayan öğrencilerin kültürlerarası yetisini araştırmaktadır. Çalışma, sözü geçen öğrencilerin daha yüksek, eşit ve daha düşük statüde verilen on iki durumda (üç davet, üç teklif, üç rica, üç öneri ) reddetme stratejileri de araştırmaktadır. Ek olarak, Türkiye, Amerika Birleşik Devletleri, Birleşik Krallık, Yeni Zelanda ve İspanya'da UBDP'nda çalışmakta olan İngilizce öğretmenlerinin kültürlerarası dil öğretimi konusundaki görüşlerini ve yaklaşımlarını da araştırmaktadır. Araştırmanın çalışma grubu, 32'si Türkiye'den, 23'ü Meksika'dan, 28'i Birleşik Krallık'tan, 30'u İspanya'dan olmak üzere 113 UBDP öğrencisi ve 75 UBDP öğrencisi olmayan (40 özel lise, 35 devlet lisesi öğrencisi) lise öğrencisini kapsamaktadır. Ayrıca, 16'si Türkiye'den, 15'i Amerika Birleşik Devletleri'nden, 11'i Birleşik Krallıktan, 10'nu Yeni Zelanda'dan ve 8'i İspanya'dan olmak üzere toplam 60 İngilizce öğretmeni çalışmaya katılmıştır. Ayrı ayrı online öğretmen ve öğrenci araştırma anketi hazırlanmıştır. Öğrenci araştırma anketindeki nicel veriler Kültürlerarası Duyarlılık Ölçeği aracılığıyla toplanırken, nitel veriler anketteki demografik kısımdan ve reddetme durumlarını tamamlama testinden elde edilmiştir. Öğretmen araştırma anketinde yedi adet açık uçlu soru olduğu için, metinsel analiz yöntemi kullanılmıştır. Verilerin statiksel analizleri için SPSS istatistik yazılım paketi kullanılmıştır. Analiz için tek yönlü varyans analizi ve bağımsız örneklem t-testi kullanılmıştır. Çalışma Türkiye, İspanya, Meksika ve Birleşik Krallık'ta yaşayan UBDP öğrencilerinin kültürlerarası duyarlılık sonuçlarında anlamlı bir farklılık olmadığı gösterirken, Türkiye'deki UBDP öğrencileri ve devlet-özel lise UBDP öğrencisi olmayan öğrencilerin kültürlerarası duyarlılık sonuçları arasında anlamlı bir farklılık olduğunu göstermektedir. Dört farklı ülkeden olan UBDP öğrencilerinin kültürlerarası duyarlılık sonuçları cinsiyet değişkeninde, kız öğrenciler lehine bir farklılık gösterirken, UBDP öğrencisi olmayan öğrencilerin kültürlerarası duyarlılık sonuçları sınıf değişkeninde 11.sınıflar lehine farklılık göstermektedir. UBDP öğrencilerinin kültürlerarası duyarlılık sonuçları ile farklı ülkeden arkadaş sayısı, yurt dışında diğer ülkelerin kültürel etkinlik türlerine katılım sayısı ve kendi ülkesindeki uluslararası akademik etkinliklere katılım sayısı arasındaki korelasyon anlamlı bulunmuştur. UBDP'nda okumayan öğrencilerin sonuçları ve farklı ülkeden arkadaş sayısı, yurtdışında ve kendi ülkelerinde diğer ülkelerin kültürel etkinliklerine katılım sayısı ve yurt dışındaki uluslararası akademik etkinliklere katılım sayısındaki korelasyon da anlamlı bulunmuştur. Reddetme stratejilerinde, sonuçlar Türkiye, İspanya, Meksika ve Birleşik Krallık'tan olan UBDP öğrencileri ve Türkiye'deki UBDP öğrencisi olmayan öğrencilerde genellikle benzerlik göstermektedir. Dolaylı stratejilerden olan bahane, açıklama ve sebep gösterme stratejisi 12 durumdaki üç statüde en çok kullanılan stratejidir. İkinci ve üçüncü en çok kullanılan stratejiler verilen durumdaki statüye, öğrencinin yaşadığı ülkeye ve UBDP öğrencisi olup olmama durumuna göre değişmektedir. Türkiye, Amerika Birleşik Devletleri, Birleşik Krallık, Yeni Zelanda ve İspanya'dan UBDP İngilizce öğretmenleri, kültürlerarası dil öğretimini küreselleşen dünyada çok önemli bulmakta ve kültürlerarası yetiye yabancı dil öğretiminde daha çok önem verilmesi gerektiğini düşünmektedir.