Yutma sorunu olan hastalarda ses analizlerinin değerlendirilmesi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2015

Öğrenci: EBRU ŞANSAL

Danışman: METİN YILMAZ

Özet:

Yutma bozuklukları disfaji, odinofaji, globus faringeus veya kronik öksürük gibi çeşitli semptomlarla ortaya çıkabilen dudaklardan mideye kadar olan bölgede oldukça çok sayıda sebebe bağlı olarak meydana gelebilmektedir. Yutma bozuklukları özellikle nöroloji kliniklerinde yatan hastalar olmak üzere, komorbid sorunları olan olgularda tekrarlayıcı veya tedaviye dirençli pnömonilere neden olarak hastanelerde hem tedavi maliyetlerinde artışa hem de mortaliteye neden olabilmektedir. Tanısı konulduğunda tedavisi etiyolojik sebeplere göre oldukça değişkenlik göstermekle birlikte, aspirasyonla ilişkili yaşamı tehdit edici sorunlar oral beslenmenin kesilmesi gibi başlangıç uygulamalarıyla sağlanabilmektedir. Dolayısıyla yutma bozukluklarında erken tanı son derece önemlidir. Yutma bozuklukları; yatakbaşı/klinik yutma değerlendirmeleri (anamnez, fizik muayene, satürasyon takibi ), FEES (Fiberoptic Endoscopic Evaluation of Swallowing), VFSS (Videoflouroscopic Swallowing Study), endoskopi, USG (Ultra Sono Grafi), EMG (Elektronöromiyografi), manometre ve servikal oskültasyon kullanılarak değerlendirilmektedir. Yatakbaşı değerlendirme sırasında farengeal yutma bozukluklarını değerlendirmek bazen zor olabilmekte ve özellikle gizli aspirasyonu olan olgular kolaylıkla gözden kaçabilmektedir. Ancak uygulama kolaylığı, maliyetin düşük olması ve objektif yöntemlerin dezavantajları nedeniyle yatakbaşı değerlendirme yöntemleri klinik uygulamada oldukça yararlıdır. Yutma sonrası seste algılanan ıslaklık göreceli olarak günlük klinik uygulamalarda aspirasyon/penetrasyon olduğunun bir göstergesi olarak değerlendirilmektedir. Eğer yutma sonrası hastada ıslak ses ortaya çıkıyorsa, bu gizli aspirasyonun bir belirtisi olabilir hipotezinden yola çıkarak, bu çalışmada yutma bozukluğu olan olguları FEES ile değerlendirerek varolan bulgular ile sesi objektif olarak karşılaştırmayı amaçladık. Çalışmada FEES testi öncesi ve sonrası kayıt edilmiş olan ses örneklerinin, akustik ses analizi ile elde edilen parametreleri değerlendirilmiş olan 30 hasta üzerinde planlanmıştır. Çalışmada ses parametreleri (F0, Shimmer, NHR, VTI, RAP) ile aspirasyon/penetrasyon skalası arasında anlamlı bir farklılık bulunmamıştır.