Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2015
Öğrenci: MUSTAFA KOCAARSLAN
Danışman: HAYATİ AKYOL
Özet:Bu araştırmanın amacı, Türkçe dersinde bir okuma stratejisi olarak zihinsel imaj oluşturmanın açık uygulamalara dayalı öğretiminin ilkokul 4. sınıf öğrencilerinin okuduğunu anlama, zihinsel imaj netliği ve okuma tutumu üzerindeki etkisini incelemek ve stratejiye ilişkin deney grubundaki öğrencilerin görüşlerini ortaya koymaktır. Araştırma 2014-2015 öğretim yılında güz yarıyılında gerçekleştirilmiştir. Çalışma grubunu Bartın il merkezindeki bir devlet ilkokulunun deney ve kontrol grubu olarak iki farklı şubesinde yer alan 54 dördüncü sınıf öğrencisi oluşturmaktadır. Açıklayıcı-sıralı karma yöntemin kullanıldığı bu araştırmanın nicel boyutu yarı deneysel desenlerden denkleştirilmemiş kontrol gruplu öntest-sontest desen ile yürütülmüştür. Nitel boyutu ise deney grubundaki öğrencilerin yapılan uygulamaya ilişkin görüşlerini derinlemesine ortaya koymak amacıyla olgubilim deseninde tasarlanmıştır. Deneysel müdahale toplamda 10 hafta sürmüş, bu süre zarfında deney grubuna açık uygulamalara dayalı öğretim modeli temelinde çoklu zihinsel imaj oluşturma teknikleri ve etkinlikleri uygulanmıştır. Kontrol grubuna ise Türkçe Dersi Öğretim Programı'na dayalı öğretim yapılmıştır. Araştırmanın nicel boyutunda veri toplama aracı olarak hem öyküleyici hem de bilgilendirici metinleri anlamayı içeren ve araştırmacı tarafından geliştirilen Okuduğunu Anlama Testi kullanılmıştır. Ayrıca Sheveland (1992) tarafından geliştirilen Zihinsel İmaj Netliği Ölçeği ve McKenna ve Kear (1990) tarafından geliştirilen İlkokul Öğrencileri İçin Okuma Tutumu Ölçeği Türkçe'ye uyarlanarak uygulanmıştır. Nitel boyutunda ise veriler yarı yapılandırılmış görüşme formu ile elde edilmiştir. Araştırmanın nicel boyutuna ilişkin verilerin analizi IBM SPSS 21.0 paket programı yardımıyla çözümlenmiştir Nicel verilerinin analizinde betimsel istatistiklere yer verilmiş ve araştırmanın hipotezlerini test etmek amacıyla ön-test puanları kontrol altına alınarak tek yönlü Kovaryans Analizi (ANCOVA) kullanılmıştır. Görüşmelerden elde edilen nitel veriler ise betimsel analiz yapılarak çözümlenmiştir. Araştırmanın nicel boyutundan elde edilen bulgular deney ve kontrol grubu öğrencilerinin okuduğunu anlama, zihinsel imaj netliği ve okumaya yönelik tutum puanları arasında deney grubu lehine anlamlı bir farkın olduğunu göstermiştir. Araştırmanın nitel boyutunda ise görüşmeye katılan deney grubu öğrencileri Türkçe dersinde zihinsel imaj oluşturmanın açık uygulamalara dayalı öğretimine ilişkin olumlu yönde görüş bildirmişlerdir. Buna ek olarak okuma sırasında zihinsel imajlar oluşturmanın; okuduğunu anlama becerilerini geliştirdiğini, hatırlamalarını kolaylaştırdığını, daha canlı ve net zihinsel imajlar oluşturmalarına katkı sağladığını, okuma akıcılığını artırdığını, görsellere ihtiyaç duymadan zihinsel canlandırma yapmalarını sağladığı, okuduğunu sözlü olarak anlatmalarına yardımcı olduğunu ve okuma tutumlarını olumlu yönde etkilediğini belirtmişlerdir.