Ortaokul öğrencilerinin finansal okuryazarlık düzeylerinin belirlenmesi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sosyal Bilgiler Eğitimi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2020

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: HÜSEYİN KARAASLAN

Danışman: Turhan Çetin

Özet:

Bu araştırmanın amacı ortaokul öğrencilerinin finansal okuryazarlık becerilerini çeşitli değişkenler açısından incelemektir. Araştırma karma yöntem araştırmalarından yakınsayan paralel desende yürütülmüştür. Araştırmanın nicel yöntem bölümünde çalışma grubunu Isparta ili, merkez ilçesinde 2019-2020 eğitim öğretim yılında, alt, orta ve üst sosyoekonomik düzeydeki 6 okulda öğrenim gören 588 ortaokul öğrencisi oluşturmaktadır. Nitel bölümde ise çalışma grubunu, nicel yöntemde belirlenen ortaokullarda öğrenim gören 12 ortaokul öğrencisi oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak nicel bölümde araştırmacı tarafından geliştirilen Finansal Bilgi Testi, nitel bölümde ise görüşme yöntemi kullanılmıştır. Verilerin analizi aşamasında nicel bölümde elde edilen veriler için ilişkisiz örneklemler için t testi, ANOVA, Welch ve post-hoc testlerinden Scheffe ve Tamhane’s T2 kullanılmıştır. Nitel bölümde elde edilen verilerin analizinde ise betimsel analiz kullanılmıştır. Nicel yöntemde elde edilen verilerin analizi sonucunda, öğrencilerin Finansal Bilgi Testi puanlarının cinsiyet, sınıf düzeyi, anne eğitim durumu, ailenin aylık geliri, sosyoekonomik durum, birikim yapma, ekonomi ile ilgili yayınları takip etme, alacakları ürün hakkında ön araştırma yapma ve alışveriş yapacakları mağaza hakkında ön araştırma yapma durumlarına göre anlamlı biçimde farklılık gösterdiği belirlenmiştir. Anne mesleği, baba mesleği, baba eğitim durumu, kumbara kullanma, bütçe yapma durumlarına göre ise Finansal Bilgi Testinden alınan puanlar arasında anlamlı bir farklılık belirlenmemiştir. Nitel yöntemde elde edilen verilerin analizi sonucunda genel olarak, öğrencilerin ekonomi ile ilgili yayınları sıkıcı buldukları, paralarını hemen harcama isteği duydukları için bütçe yapmadıkları, para biriktirmek için kumbara kullandıkları, bir ürün almadan önce yaptıkları ön araştırmanın ürünün fiyatı hakkında olduğu belirlenmiştir. Araştırmada elde edilen sonuçlardan hareketle, Finansal Bilgi Testinden elde edilen puanların farklılaştığı grupları da baz alarak, bu farklılaşmanın nedenine ait veri sunmak amacıyla daha derin araştırmalar yapılması gibi öneriler getirilmektedir.

Anahtar Kelimeler : Finansal okuryazarlık, sosyal bilgiler, ortaokul