Okul yöneticilerinin duygusal zekâ yeterliklerini iş yaşamında kullanma düzeyleri ile duygusal emek ve çatışmayı çözme stratejileri arasındaki ilişki (Bilecik İli örneği)


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2018

Öğrenci: EDA ÇARIKCI

Danışman: NECATİ CEMALOĞLU

Özet:

Bu araştırmanın amacı, ilköğretim kurumlarında görev yapan öğretmenlerin görüşlerine göre okul yöneticilerinin duygusal zekâ yeterliklerini iş yaşamında kullanma düzeyleri ile duygusal emek ve çatışmayı çözme stratejileri arasındaki ilişkiyi saptamaktır. Araştırma, ilişkisel tarama modelindedir. Araştırma modelinde, biri bağımsız/dışsal (okul yöneticilerinin duygusal zekâ yeterliklerini iş yaşamında kullanma düzeyi), ikisi bağımlı/içsel (duygusal emek ve çatışmayı çözme stratejileri) olmak üzere üç değişken bulunmaktadır. Ancak duygusal emek değişkeni, kurulan yapısal modelde, aracı (mediator) değişken olarak da ifade edilebilir. Araştırmanın evrenini Bilecik ili eğitim bölgesi sınırları içerisindeki 102 devlet ilköğretim kurumunda görev yapan 1290 öğretmen oluşturmaktadır. Evrene ilişkin örneklem çok aşamalı örnekleme (multi-stage sampling) yöntemi ile belirlenmiştir. Birinci aşamada tabakalı örnekleme (stratified sampling) yöntemi; ikinci aşamada basit seçkisiz örnekleme (simple random sampling) yöntemi kullanılmıştır. Örnekleme için belirlenen Merkez, Bozüyük, Söğüt ve Osmaneli ilçelerinde toplam 22 okuldaki 592 öğretmenden 313 öğretmen anketleri doldurmuştur. Ancak eksik bilgilerin yer aldığı 1 anket, analiz öncesi veri tarama aşamasında çıkartılmış, geriye kalan 312 anket ile analizler yapılmıştır. Araştırmada, veri toplama aracı olarak, Duygusal Zekâ Yeterliklerini İş Yaşamında Kullanma Düzeyi Ölçeği, Duygusal Emek Ölçeği ve Örgütsel Çatışma Envanteri kullanılmıştır. Verilerin analizi için SPSS 21.0 ve LISREL 8.80 istatistik paket programları kullanılmıştır. Araştırmadan elde edilen sonuçlara göre, okul yöneticileri duygusal zekâ yeterliklerini iş yaşamında sıklıkla kullanmakta, duygusal emek davranışını çoğu zaman göstermekte ve çatışmayı çözme stratejilerini ara sıra uygulamaktadırlar. Duygusal zekâ, çatışmayı çözme stratejileri üzerinde, duygusal emeğe kıyasla daha güçlü bir etkiye sahiptir. Ancak duygusal zekânın, duygusal emek üzerindeki etkisi, çatışmayı çözme stratejileri üzerindeki etkisine göre daha fazladır. Çatışmayı çözme stratejileri üzerinde duygusal zekâ yeterliklerini iş yaşamında kullanmanın doğrudan etkisi ve duygusal emek aracılığıyla da dolaylı etkisi söz konusudur.