Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Ayşe Gül ATILGAN
Danışman: Saniye Bilici
Özet:
Zaman kısıtlı beslenme, beslenme saatinin günlük sirkadiyen ritmin aktif fazıyla senkronize olarak planlanmasına dayalı, besin alımının ve açlık zamanının belirli süreler ile sınırlandırıldığı bir aralıklı açlık modeli olarak değerlendirilmektedir. Bu çalışma; Balıkesir’de bir hastanenin diyet polikliniğine başvuran 19-65 yaş arasındaki gönüllü 43 fazla kilolu kadın bireyde 6 haftalık zaman kısıtlı beslenme uygulaması ile beslenme durumu arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi amacıyla planlanıp yürütülmüştür. Çalışmada 6 hafta süresince bireyler enerji kısıtlaması olmaksızın 8 saatlik beslenme penceresi ve 16 saatlik açlık düzeninde ad libitum beslenmişlerdir. Çalışmanın başlangıcında bireylerin sosyo-ekonomik özellikleri, beslenme alışkanlıkları, fiziksel aktivite durumlarını belirlemeye yönelik sorular içeren bir anket ile kronotiplerine belirlemeye yönelik Sabahçıl-Akşamcıl ölçeği uygulanmış ve 24 saatlik geriye dönük besin tüketim kayıtları alınmıştır. Çalışma başlangıcı ve 6 hafta sonrasında bireylerin bazı antropometrik ölçümleri (vücut ağırlığı, boy uzunluğu, bel çevresi, boyun çevresi) ve vücut bileşimi analizi (vücut yağ kütlesi, vücut yağ oranı, yağsız vücut kütlesi, vücut sıvı miktarı) ölçümleri bizzat araştırıcı tarafından alınmış, bazı biyokimyasal bulguları (açlık glukoz, açlık insülin, HOMA-IR, total kolesterol, trigliserit, LDL kolesterol, HDL kolesterol, AST, ALT) ve sistolik-diyastolik kan basınçları da hastane kayıtlarından elde edilerek değerlendirilmiştir. Çalışma sonucunda başlangıca göre ZKB sonrası enerji (kkal), karbonhidrat (g), protein (g), yağ(g) ve E vitamini (mg) alımı istatistiksel açıdan anlamlı olarak azalmış, protein (%), posa (g) ve A vitamini (μg) alımı istatistiksel açıdan anlamlı olarak artmıştır (p<0,05). Bireylerin vücut ağırlığı (kg), bel çevresi (cm), bel/boy oranı, boyun çevresi (cm), BKİ (kg/m2), vücut yağ kütlesi (kg) ve vücut yağ oranı (%) istatistiksel açıdan anlamlı olarak azalmıştır (p<0,05). Çalışma sonucunda başlangıca göre açlık glukozu (mg/dL), açlık insülini (μU/mL), HOMA-IR, trigliserit (mg/dL), LDL kolesterol (mg/dL), AST (U/L), sistolik-diyastolik kan basıncı (mm/Hg) değerleri istatistiksel açıdan anlamlı olarak azalmış, HDL kolesterol (mg/dL) ise istatistiksel açıdan anlamlı olarak artmıştır (p<0,05). Çalışma sonuçları ZKB uygulamasının 6 haftalık süreçte bireylerin vücut ağırlığı ve biyokimyasal bulgularında istatistiksel açıdan anlamlı düzeyde değişimlere neden olduğunu gösterse de vücut ağırlığı kontrolüne yönelik uygulamaların bireyselleştirilmiş bir planlama ile diyetisyen kontrolünde yapılması ve izlenmesi gerektiği, ZKB gibi aralıklı açlık uygulamalarının uzun vadede sağlık etkilerine yönelik daha geniş örneklemli ve uzunlamasına çalışma sonuçlarına ihtiyaç olduğu düşünülmektedir.
Anahtar Kelimler : Zaman kısıtlı beslenme, Öğün zamanlaması, Obezite