DYNED yazılımının öğrencilerin başarısına, bilişsel yüklenme düzeylerine etkisinin ve tasarım açısından uygunluğunun incelenmesi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2015

Öğrenci: FATMA ÖNAL

Danışman: EBRU KILIÇ ÇAKMAK

Özet:

Bu araştırmanın amacı; bilgisayar destekli yabancı dil eğitim yazılımı olan Dyned programının, öğrencilerin akademik başarısı ile bilişsel yüklenme durumlarına etkisini ve tasarım açısından çoklu ortam ilkelerine uygunluğunu incelemektir. Araştırmada yarı deneysel desenlerden, öntest-sontest eşitlenmemiş kontrol gruplu model kullanılmıştır. Araştırmanın bağımlı değişkenini öğrencilerin İngilizce testinden ve bilişsel yük ölçüm görevlerinden aldıkları başarı puanları, bilişsel yük düzeyleri ve öğretmenlerin yazılım hakkındaki görüşleri oluştururken bağımsız değişkenini 2 farklı öğretim ortamı oluşturmaktadır. Kontrol grubunda öğretmen kontrolündeki ortak ders içeriği çerçevesinde geleneksel sınıf ortamı kullanılırken, deney grubunda dyned eğitsel yazılımını bireysel olarak kullanan öğrenci kontrolündeki öğretim ortamı kullanılmıştır. Veri toplama araçları olarak ise; alt amaçlar doğrultusunda başarı testi, bilişsel yük ölçeği ve "Eğitim Amaçlı Çokluortam Uygulamalarına ilişkin Değerlendirme Tablosu" dereceli değerlendirme ölçeğinden yararlanılmıştır. Ayrıca Dyned uygulamasına yönelik bilişsel yük durumlarını ölçebilmek için dinleme (listening), konuşma (dialog), gramer ve kelime (vocabulary) alanlarında toplam 12 görev kullanılmıştır. Çalışma; 2012-2013 eğitim-öğretim yılının 2.döneminde Osmaniye Kadirli ilçesinde gerçekleştirilmiştir. Çalışma grubunu 6.sınıf seviyesinde; 19'u deney, 20'si kontrol grubunda olmak üzere toplam 39 öğrenci oluşturmaktadır. Ayrıca; yazılımın tasarım açısından uygunluğunu incelemek için de, Osmaniye merkez ilçesi ile Kadirli ilçesinde görev yapmakta olan 21 İngilizce öğretmeninin görüşüne başvurulmuştur. Elde edilen verilerin değerlendirilmesinde SPSS 17.0 programı kullanılmıştır. Araştırmada kontrol ve deney gruplarındaki öğrencilerin başarı puanlarında ve bilişsel yük puanlarında gruplar arasındaki farklılıkları analiz etmek amacıyla t-testi ve ANCOVA testleri yapılmıştır. Öğrencilerin bilişsel yüklenme düzeyleri ve başarıları arasındaki ilişki ise Pearson korelasyon testi ile analiz edilmiştir. Çoklu ortamın tasarımı hakkındaki düşünceleri betimlerken de içerik analizi kullanılmıştır. SPSS programı ile yapılan analiz sonuçları incelendiğinde; deney ve kontrol grubunun sontest başarı puan ortalamaları arasında deney grubu lehine bir fark olduğu ancak bu farkın istatistiksel olarak anlamlı olmadığı görülmektedir. Bilişsel yüklenme durumları açısından bakıldığında ise; grup bazında anlamlı bir fark gözlenmezken, yüksek bilişsel yüke sahip öğrencilerin görev ve sontest puan ortalamalarının düşük bilişsel yüke sahip öğrencilere göre daha düşük olduğu tespit edilmiştir. Bilişsel yük puanlarında ise istatistiksel olarak anlamlı bulunmasa da deney grubunun ortalamalarının daha yüksek olduğu tespit edilmiştir. Yazılımın çoklu ortam tasarım ilkelerine uygun olup olmadığını değerlendirmek için yapılan ölçek sonuçlarına göre ise Ön bilgilendirme, İşaretleme, Gereksiz Bilişsel Yükten Kaçınma ve Bireyselleştirme ilkelerine ait performans değerleri kötü ile iyi puanları arasında çıkarken kötü sınırına daha yakın ortalamalar elde edilmiştir. Yapılan analiz sonuçlarına göre; Dyned ile İngilizce dil öğretim yönteminin akademik başarıya olumlu bir etkisi olduğu söylenebilir fakat geleneksel öğretim yöntemine göre bu etkinin anlamlı düzeyde olmadığı görülmüştür. Ayrıca Dyned'in öğrencilerin bilişsel yüklenme düzeylerini arttırdığı tespit edilmiştir. Bilişsel yüklenme ile başarı arasında ilişkinin yüksek ve negatif yönde olduğu yapılan çalışmada tespit edildiği için yazılımın bu yönünün incelenmesi önerilir. Yazılımın tasarımında; Ön Bilgilendirme, İşaretleme, Gereksiz Bilişsel Yükten Kaçınma ve Bireyselleştirme ilkeleri açısından iyileştirme çalışmalarının yapılması da öneriler arasındadır.