2005-2013 ve 2018 yılları fen dersi öğretim programlarına dayalı ders kitaplarının ''canlılar ve hayat'' öğrenme alanındaki bilimsel süreç becerileri açısından karşılaştırılması


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, MATEMATİK VE FEN BİLİMLERİ EĞİTİMİ ANA BİLİM DALI, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: BÜŞRA AHİ TÜRK

Danışman: Mahmut Selvi

Özet:

Araştırmada 2005, 2013 ve 2018 yılları fen dersi öğretim programlarının 8. Sınıf düzeyi

‘‘Canlılar ve Hayat’’ öğrenme alanındaki bilimsel süreç becerileri karşılaştırılmıştır. Bu

araştırma, nitel araştırma paradigmasına göre düzenlenmiş ve doküman analizi yöntemi ile

bu araştırmanın verileri toplanmıştır. Dokümanlar, Talim Terbiye Kurulu tarafından kabul

edilmiş ve Millî Eğitim Bakanlığı (MEB) tarafından ders kitabı olarak onaylanmış 2005

yılı 8. Sınıf Fen ve Teknoloji Dersi Öğretim Programı’na göre hazırlanan 8. Sınıf Fen ve

Teknoloji ders kitabı, 2013 yılı 8.sınıf Fen Bilimleri Dersi Öğretim Programı’na göre

hazırlanan 8. Sınıf Fen Bilimleri ders kitabı ve 2018 yılı 8.sınıf Fen Bilimleri Dersi

Öğretim Programı’na göre hazırlanan 8. Sınıf Fen Bilimleri ders kitabı olarak

belirlenmiştir. Verilerin analizinde betimsel analiz tekniği kullanılmıştır. Çalışmada

kullanılan betimsel analiz tekniği ile 2005-2013 ve 2018 yıllarındaki fen dersi öğretim

programına göre hazırlanmış ve MEB tarfaından okutulan fen ders kitaplarındaki ‘‘Canlılar

ve Hayat’’ öğrenme alanındaki bilimsel süreç becerileri tek tek ele alınmıştır. Bilimsel

süreç becerilerinin uygulama düzeyindeki benzerlik ve farklılıkları ele alınarak yıllar

arasında karşılaştırma yapılmıştır. Öğrenme alanındaki ünitelerin içerik özellikleri ve

yapısal özellikleri; ders kitabındaki etkinliklerde bilimsel süreç becerilerinin temsil edilme

durumları incelenmiştir. İnceleme sonuçlarına göre, programda yer alan ‘‘Canlılar ve

Hayat’’ öğrenme alanı için önerilen bilimsel süreç becerilerinin farklı yıllardaki kitaplar

için aynı olmadığı görülmüştür. 2005 yılına ait ders kitabında daha çok kazanım, ünite ve

etkinlik yer alırken bilimsel süreç becerileri açısından daha zengin olduğu sonucuna

ulaşılmıştır. 2013 yılına ait ders kitabında etkinlikler azaltılmış, bilimsel süreç becerilerinin

2

karşılandığı kazanımlar sadeleştirilmiştir. 2018 yılına ait ders kitabında birleştirilmiş

beceriler, temel becerilere göre daha fazla yer almıştır. Etkinlikler, kitaplarda ağırlıklı

olarak metinden önce yer almıştır. Bu durum da öğrencilerin çalışmada geçen konuyu

önceden keşfetmelerine imkan sağlamıştır. Ayrıca çalışmanın güvenirliği açısından iki alan

uzmanı öğretmenin görüşlerine başvurulmuştur. Görüşme sonucunda çalışmamız ile

tutarlılık sağlanmıştır.

Anahtar kelimeler: Öğretim programı, bilimsel süreç becerileri, fen dersi