FARKLI YAS GRUPLARINDAKİ ÖGRENCİLERDE YAPILANMIS SONSUZLUK KAVRAMLARININ ARASTIRILMASI


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2008

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Serdar AZTEKİN

Danışman: AHMET ARIKAN

Özet:

Bu çalısmada repertuar çizelge teknigi ve gömülü teori (grounded theory) kullanılarak doktora ve ilkögretim ögrencilerinin sonsuzluk kavramı ile ilgili bilissel seviyelerinin ve yapılarının (constructs) ortaya çıkarılması amaçlanmıstır. Ayrıca bir ilk olarak, ilkögretim ögrencilerini sonsuzluk kavramı ile ilgili konulara yönlendirmek için görüsmelerde çizgi filmlerden ve animasyonlardan yararlanılmıstır. Buna göre görüsme ve gözlem yapılarak, animasyon izletilerek ve bir takım etkinlikler uygulanarak sistematik bir sekilde veri toplanmıs, kodlama ve analiz süreçleri ile bu veriler degerlendirilerek yapılar ve kategoriler arasındaki iliskileri gösteren semalar elde edilmeye çalısılmıstır. Bu çalısmada birden fazla yöntemle veri elde edilerek çesitleme (triangulation) yapılmıstır. İlk uygulanan teknik, bir metropol üniversitesinin matematik egitimi anabilim dalı doktora ögrencilerinden 2006-2007 ögretim yılı güz döneminde küme teorisi dersini alan 4 ögrenci ile yapılan çalısmada yararlanılan Repertuar Çizelge Teknigidir. Ögrencilerin sonsuzluk kavramı ile ilgili bütün yapılarının ortaya çıkarılması ve yapı iliskilerinin elde edilmesi için Repertuar Çizelge Teknigi (RÇT) kullanılmıstır. Bu ögrenciler ile biri ders döneminin basında ve digeri dersin final sınavından sonra olmak üzere iki görüsme yapılmıs ve yapılan dersler süresince ögrenciler izlenerek ögrencilerin derslerdeki ifadeleri ve konusmaları kayıt altına alınmıstır. Repertuar çizelgelerinin olusturulması için gerekli verilerin elde edilmesinde yarı-yapılandırılmıs görüsme ve yazma yöntemi kullanılmıstır. Çizelgelerin analizinde ise nicel ve nitel yöntemler takip edilmistir. Küçük yas grubundaki (10-13 yas) ögrenciler ile yapılan çalısmada ise gömülü teori (Grounded Theory) yaklasımı takip edilmistir. Görüsmelerde kullanılan sorular, literatür ve filmler dikkate alınarak hazırlanmıs ve üç farklı yas grubundaki ögrenci ile pilot çalısma yapılmıstır. Ayrıca arastırmanın güvenilirligini arttırmak için ögrencilere bir takım etkinlikler verilmis ve ögrencilerden bu etkiliklerdeki sorulara cevap vermeleri istenmistir. Bu etkinlikler de diger sorular gibi hazırlanmıs ve pilot çalısmalar ile gelistirilmistir. Çalısmanın sonunda repertuar çizelge metodolojisinin, doktora ögrencilerinin sonsuzluk ile ilgili kavram imajlarını, bilissel seviyelerini, yapılarını ve çelisen düsüncelerini ortaya çıkarmada basarılı oldugu, ayrıca konunun kritik yönlerinin belirlenmesinde faydalı oldugu görülmüstür. Arastırmanın sonucunda; ögrencilerin baslangıçta genel anlayıslarının daha çok potansiyel sonsuzluk anlayısına uygun oldugu, aldıkları egitime göre standart olmayan analizin etkilerinden bahsedilebilecegi, yapılan küme teorisi derslerinin ögrencilerin anlayıslarını aktüel sonsuzluga dogru yönlendirdigi gözlemlenmistir. Fakat yine de ögrencilerin, potansiyel sonsuzluk anlayıslarını kısmen de olsa korudukları belirlenmistir. İlkögretim ögrencileriyle yapılan çalısma sonucunda ise bu yas grubunun potansiyel sonsuzluk gibi literatürde geçen bazı sonsuzluk anlayıslarını tasıdıkları görülmüs; fakat anlayıslarının tamamıyla ileri yaslarda görülen potansiyel sonsuzluk anlayısı gibi olmadıgı, standart olmayan analize uygun olan anlayıslar gibi farklı anlayısların ipuçlarının bu yas grubunda olabilecegi belirlenmistir. Hatta bunun yanında ilkögretim ögrencileri ile doktora ögrencileri arasında sonsuzluk ile ilgili benzer anlayıslar oldugu görülmüstür. Ögrencilerin okuldaki matematik derslerinde gördügü konularda, örnegin bir dogrunun her iki tarafa dogru sonsuza kadar gitmesi gibi, net bir düsünceye sahip olamadıgı; bu tip konuları sonsuzluk sembolü ile anlatma gibi ögretmen davranıslarının, ögrencilerin sonsuzluk ile ilgili belirli kalıplara baglı kalmasına neden oldugu gözlemlenmistir. Son olarak her ne kadar repertuar çizelge teknigi ile gömülü teori yaklasımı çok farklı iki teorik yapıya sahip olsa da oldukça uyumlu oldukları görülmüs, iki teknigin uygulanması ile ortaya çıkan bilissel yapıların oldukça benzer oldugu belirlenmistir.