Pender'in sağlığı geliştirme modeli'ne dayalı eğitim programının koroner arter hastalarının egzersiz davranışına etkisi


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: TUĞBA KARATAŞ

Danışman: Ülkü Polat

Özet:

Bu araştırma, Pender’in Sağlığı Geliştirme Modeli doğrultusunda oluşturulan eğitim programının

koroner arter hastalarının egzersiz davranışı üzerine etkisini belirlemek amacıyla yapılmış

randomize kontrollü bir çalışmadır. Araştırma, 20 Kasım 2018-31 Mayıs 2019 tarihleri arasında

Gazi Üniversitesi Sağlık Araştırma ve Uygulama Merkezi ile Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi

Erişkin Hastanesi kardiyoloji yataklı servis ve polikliniklerinde koroner arter hastalığı ile takip

edilen hastalarla yürütülmüştür. Araştırma 62 hasta (müdahale grubu için 32, kontrol grubu için 30

hasta) ile tamamlanmıştır. Veriler, Tanıtıcı Özellikler Bilgi Formu, Sağlık Algısı Ölçeği, Sağlıklı

Yaşam Biçimi Davranışları Ölçeği II (“sağlık sorumluluğu” ve “fiziksel aktivite” alt boyutları),

Egzersiz Yarar Ölçeği, Egzersiz Engel Ölçeği, Egzersiz Öz Yeterlik Ölçeği, Fiziksel Aktiviteden

Hoşlanma Ölçeği ve Egzersiz İzlem Çizelgesi ile yüz yüze görüşülerek ve ev ziyareti yapılarak

toplanmıştır. Müdahale grubuna Pender’in Sağlığı Geliştirme Modeli’ne dayalı eğitim programı

uygulanmıştır. Araştırmanın uygulanabilmesi için kurum izinleri, etik kurul onayı ve araştırmaya

katılmayı kabul eden hastalardan bilgilendirilmiş onam alınmıştır. Çalışmanın verileri sayı, yüzde,

medyan, minimum ve maksimum değerler, pearson ki-kare, Friedman ve Mann Whitney U testi ile

değerlendirilmiştir. Post-hoc analiz ise Bonferroni düzeltmesi ile yapılmıştır. Yapılan istatistiksel

analizlere göre; müdahale grubunda sağlık algısı, algılanan yarar, algılanan öz yeterlik, egzersiz

ilişkili etki düzeyi ve haftalık egzersiz gün sayısı ile egzersize ayrılan süre kontrol grubuna kıyasla

olumlu yönde daha fazladır. Algılanan engel düzeyi ise müdahale grubunda istatistiksel olarak

anlamlı şekilde daha azdır. Pender’in Sağlığı Geliştirme Modeli’ne temellendirilerek oluşturulan

eğitim programının müdahale grubunun egzersiz davranışını zamanla artırdığı görülmüştür. Sağlığı

geliştirme modeli koroner arter hastalığı gibi kronik hastalık kaynaklı sekonder kardiyak olayların

önlenmesinde hastaların taburculuk sonrası dönemde de sağlıklı yaşam biçimi davranışlarını

sürdürmesini sağladığından klinik uygulamalara entegre edilmesi önerilmektedir.

Anahtar Kelimler : Koroner Arter Hastalığı, Pender’in Sağlığı Geliştirme Modeli,

Egzersiz Davranışı, Hasta Eğitimi, Hemşirelik