Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2019
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: TUĞBA KARATAŞ
Danışman: Ülkü Polat
Özet:
Bu araştırma, Pender’in Sağlığı Geliştirme Modeli doğrultusunda oluşturulan eğitim programının
koroner arter hastalarının egzersiz davranışı üzerine etkisini belirlemek amacıyla yapılmış
randomize kontrollü bir çalışmadır. Araştırma, 20 Kasım 2018-31 Mayıs 2019 tarihleri arasında
Gazi Üniversitesi Sağlık Araştırma ve Uygulama Merkezi ile Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi
Erişkin Hastanesi kardiyoloji yataklı servis ve polikliniklerinde koroner arter hastalığı ile takip
edilen hastalarla yürütülmüştür. Araştırma 62 hasta (müdahale grubu için 32, kontrol grubu için 30
hasta) ile tamamlanmıştır. Veriler, Tanıtıcı Özellikler Bilgi Formu, Sağlık Algısı Ölçeği, Sağlıklı
Yaşam Biçimi Davranışları Ölçeği II (“sağlık sorumluluğu” ve “fiziksel aktivite” alt boyutları),
Egzersiz Yarar Ölçeği, Egzersiz Engel Ölçeği, Egzersiz Öz Yeterlik Ölçeği, Fiziksel Aktiviteden
Hoşlanma Ölçeği ve Egzersiz İzlem Çizelgesi ile yüz yüze görüşülerek ve ev ziyareti yapılarak
toplanmıştır. Müdahale grubuna Pender’in Sağlığı Geliştirme Modeli’ne dayalı eğitim programı
uygulanmıştır. Araştırmanın uygulanabilmesi için kurum izinleri, etik kurul onayı ve araştırmaya
katılmayı kabul eden hastalardan bilgilendirilmiş onam alınmıştır. Çalışmanın verileri sayı, yüzde,
medyan, minimum ve maksimum değerler, pearson ki-kare, Friedman ve Mann Whitney U testi ile
değerlendirilmiştir. Post-hoc analiz ise Bonferroni düzeltmesi ile yapılmıştır. Yapılan istatistiksel
analizlere göre; müdahale grubunda sağlık algısı, algılanan yarar, algılanan öz yeterlik, egzersiz
ilişkili etki düzeyi ve haftalık egzersiz gün sayısı ile egzersize ayrılan süre kontrol grubuna kıyasla
olumlu yönde daha fazladır. Algılanan engel düzeyi ise müdahale grubunda istatistiksel olarak
anlamlı şekilde daha azdır. Pender’in Sağlığı Geliştirme Modeli’ne temellendirilerek oluşturulan
eğitim programının müdahale grubunun egzersiz davranışını zamanla artırdığı görülmüştür. Sağlığı
geliştirme modeli koroner arter hastalığı gibi kronik hastalık kaynaklı sekonder kardiyak olayların
önlenmesinde hastaların taburculuk sonrası dönemde de sağlıklı yaşam biçimi davranışlarını
sürdürmesini sağladığından klinik uygulamalara entegre edilmesi önerilmektedir.
Anahtar Kelimler : Koroner Arter Hastalığı, Pender’in Sağlığı Geliştirme Modeli,
Egzersiz Davranışı, Hasta Eğitimi, Hemşirelik