Akademik ve dil becerileri eğitim programının 61-66 aylık çocukların bilişsel yetenekleri ile erken akademik ve dil becerilerine etkisi


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2013

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Özgün Uyanık

Danışman: FATMA ALİSİNANOĞLU

Açık Arşiv Koleksiyonu: AVESİS Açık Erişim Koleksiyonu

Özet:

Bu araştırma, akademik ve dil becerileri eğitim programının 61-66 aylık çocukların bilişsel yeteneklerine ve erken akademik ve dil becerilerine etkisinin incelenmesi amacıyla yapılmıştır. Araştırmanın evrenini 2012-2013 eğitim yılında Ankara il merkezi Çankaya ilçesinde bulunan Milli Eğitim Bakanlığı'na bağlı anasınıflarına devam eden 61-66 aylık çocuklar oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemine ise Ankara İli Çankaya İlçesindeki Milli Eğitim Bakanlığı'na bağlı anasınıflarına devam eden 61-66 aylık çocuklar arasından, daha önce çocukların Bilişsel Yeteneklerini ve Erken Akademik ve Dil Becerilerini destekleyici özel bir eğitim programı kapsamına alınmamış, araştırmaya katılmaya gönüllü, anasınıfı çocukları arasından tesadüfî olarak seçilen 32 deney, 32 kontrol grubu olmak üzere toplam 64 çocuk alınmıştır. Araştırmada, çocuklar ve aileleri hakkında bilgi almak amacıyla Genel Bilgi Formu, çocukların muhakeme yeteneğini düzeylerini belirlemek için Lohman ve Hagen (2000) tarafından geliştirilen İnal (2011) tarafından Türk çocuklarına uyarlanan Bilişsel Yetenekler Testi Form-6, çocukların erken akademik ve dil becerilerini değerlendirmek için Kuafman ve Kaufman (1993) tarafından geliştirilen ve Uyanık (2010) tarafından Türk çocuklarına uyarlanan Kaufman Erken Akademik ve Dil Becerileri Araştırma Testi kullanılmıştır. Araştırmanın nitel verilerini değerlendirmek için ise araştırmacı tarafından geliştirilen Akademik ve Dil Becerileri Eğitim Programını Değerlendirme Formu kullanılmıştır. Bilişsel Yetenekler Testi Form-6 ve Kaufman Erken Akademik ve Dil Becerileri Araştırma Testi ön test ve son test olarak kontrol grubundaki çocuklara iki ayrı zamanda, deney grubuna ise, ön test, son test ve son testten dört hafta sonra kalıcılık testi olarak üç ayrı zamanda uygulanmıştır. Akademik ve Dil Becerileri Eğitim Programını Değerlendirme Formu ise araştırmacı tarafından katılımcı gözlemci olarak Akademik ve Dil Becerileri Eğitim Programı'nın uygulanması sırasında gözlemlenerek, diğer değerlendirmeci tarafından ise uygulama sırasında kameraya alınan görüntülerin analizi yapılarak puanlanmıştır. Bilişsel Yetenekler Testi Form-6, Kaufman Erken Akademik ve Dil Becerileri Araştırma Testi ve Genel Bilgi Formu aracılığıyla toplanan veriler bireysel test kayıt formlarına; Akademik ve Dil Becerileri Eğitim Programı'nın değerlendirilmesine yönelik gözlem ve görüntü analizleri ise Akademik ve Dil Becerileri Eğitim Programı Değerlendirme Formu'na kayıt edilmiştir. Daha sonra toplanan veriler bilgisayar ortamına aktarılarak uygun istatistiksel yöntemler yardımıyla değerlendirilmiştir. Araştırmada deney ve kontrol gruplarının denkliğini belirlemek amacıyla Bilişsel Yetenekler Testi Form-6 ve Kaufman Erken Akademik ve Dil Becerileri Araştırma Test'lerinden elde ettikleri puan ortalamaları arasındaki farkın anlamlılığı Bağımsız gruplarda t Testi analizi tekniği ile test edilmiştir. Çocuklara ve anne babalarına ait demografik bilgiler frekans ve yüzde değerleri olarak verilmiştir. Deney ve kontrol gruplarının Bilişsel Yetenekler Testi Form-6 ve Kaufman Erken Akademik ve Dil Becerileri Araştırma Testi öntest sonuçlarına göre düzeltilmiş son test puan ortalamaları arasındaki farkın manidar olup olmadığı, Tek Faktörlü Kovaryans Analizi (one factor ANCOVA) ile test edilmiştir. Deney grubunun Bilişsel Yetenekler Testi Form-6 ve Kaufman Erken Akademik ve Dil Becerileri Araştırma Testi ön test, son test ve kalıcılık testi ortalama puanları arasındaki farkı test etmek için ise; tek faktör üzerinde tekrarlı ölçümler için iki faktörlü ANOVA (repeated measures) uygulanmıştır. Akademik ve Dil Becerileri Eğitim Programını uygulayan iki öğretmenin (öğretmen A ve öğretmen B) araştırmacı tarafından katılımcı gözlem yöntemi ve puanlayıcı tarafından görüntü analizi yöntemi ile puanladıkları Akademik ve Dil Becerileri Eğitim Programı Değerlendirme Formu'nun sonuçları her iki eğitimcinin yirmi uygulaması için ortalama, mod, medyan ve standart sapma değerleri olarak verilmiştir. Ayrıca araştırmacı ve değerlendirmeci arasındaki tutarlığı belirlemek amacı ile gözlemci ve değerlendirmeci tarafından doldurulan iki puan seti arasındaki ilişki Pearson Korelasyon Katsayısı ile hesaplanmıştır. Anlamlılık seviyesi olarak .01 kullanılmış olup, p<.01 olması durumunda anlamlı farklılığın olduğu, p>.01 olması durumunda ise anlamlı farklılığın olmadığı belirtilmiştir. Araştırma sonucunda deney ve kontrol gruplarının ön test sözel boyut, sayısal boyut ve Bilişsel Yetenekler Testi Form-6 toplam puanlarına göre düzeltilmiş son test sözel boyut, sayısal boyut ve Bilişsel Yetenekler Testi Form-6 toplam puan ortalamaları arasında istatistiksel olarak anlamlı geniş etki düzeyinde bir farkın olduğu belirlenmiştir. Deney ve kontrol gruplarının ön test sözcük bilgisi, sayılar, harfler & sözcükler, telaffuz araştırması, ifade edici dil becerisi, alıcı dil becerisi, sayı becerisi, harf & sözcük becerisi, erken akademik ve dil bileşiği ile Kaufman Erken Akademik ve Dil Becerileri Araştırma Testi Toplam puanlarına göre düzeltilmiş son test sözcük bilgisi, sayılar, harfler & sözcükler, telaffuz araştırması, ifade edici dil becerisi, alıcı dil becerisi, sayı becerisi, harf & sözcük becerisi, erken akademik ve dil bileşiği ile Kaufman Erken Akademik ve Dil Becerileri Araştırma Testi Toplam puan ortalamaları arasında istatistiksel olarak anlamlı geniş etki düzeyinde bir farkın olduğu görülmektedir. Deney grubunun Bilişsel Yetenekler Testi Form-6 Toplamı ve Kaufman Erken Akademik ve Dil Becerileri Araştırma Testi Toplam öntest, sontest ve kalıcılık testi puanları arasında yapılan analizde, son test ve kalıcılık testi lehine geniş etki düzeyinde anlamlı farklılık bulunmuştur. Ayrıca nitel veriler için her bir etkinliğin eğitimci A ve B tarafından uygulanmasına yönelik olarak araştırmacı ve diğer değerlendirmeci tarafından almış olduğu ortalama mod, medyan değerlerinin 1'e yakın, standart sapma değerlerinin ise .00 a yakın olduğu görülmüştür. Akademik ve Dil Becerileri Eğitim Programı Değerlendirme Formu puanlayıcı güvenirliği korelasyon değerleri ise eğitimci A için .931, eğitimci B için ise .902 olarak belirlenmiştir (p<0.01).