Ebeveynden ret algısının evli bireylerde ilişki bağlanımına etkisi, eş temel ihtiyaçların aracı rolü


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: IŞKIN BEKAR

Danışman: LEYLA ERCAN

Özet:

Bu çalışmanın amacı, evli çiftlerin ilişki bağlanımlarının, ebevenlerinden algıladıkları ret düzeyleri ile arasındaki ikili (dyadik) ilişkinin evlilik ilişkilerinde temel ihtiyaçlarını karşılama düzeylerinin aracı rolü ile incelemektir. Bu amaç doğrultusunda, evli çiftlerin hem kadınların hem erkeklerin ebeveynlerinden algıladıkları ret düzeyinin hem kendilerinin hem partnerlerinin evlilik ilişkilerinde temel ihtiyaçlarının karşılandığını hissetmelerinin aracı rolü ile hem kendilerinin hem partnerlerinin ilişki bağlanımına etkisi incelenmiştir. Araştırmanın deseni korelasyonel araştırma desenidir. Araştırma grubunu, 120 evli çift (n=240) oluşturmaktadır. Araştırmada örnekleme yöntemi olarak kar topu örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Araştırmada veri toplama aracı olarak; İlişki İstikrarı Ölçeği’nin alt boyutu olan İlişki Bağlanımı Ölçeği, Ebeveyn Kabul-Ret Ölçeği Kısa Formu ile Eş Temel İhtiyaçlara Dayalı Uyum Ölçeği kullanılmıştır. Araştırmanın amacına yönelik iki model geliştirilmiştir. Birinci modelde, hem kadının hem erkeğin anneden algıladıkları ret vii düzeyinin, hem kendilerinin hem partnerlerinin eş temel ihtiyaçların karşılanmasına yönelik algılarının aracı rolü ile hem kendilerinin hem partnerlerinin ilişki bağlanımlarına etkisine bakılmıştır. İkinci modelde ise; hem kadının hem erkeğin babadan algıladıkları ret düzeyinin, hem kendilerinin hem partnerlerinin eş temel ihtiyaçların karşılanmasına yönelik algılarının aracı rolü ile hem kendilerinin hem partnerlerinin ilişki bağlanımlarına etkisine bakılmıştır. Araştırmada dyadik analiz yaklaşımlarında Aktör-Partner Bağımlılık Aracı Model(APIMeM) kullanılmıştır. Verilerin analiz sürecinde SPSS 22.0, AMOS 16.0 ve R paket programlarından yararlanılmıştır. Araştırmada test edilen birinci model sonuçlarına göre; hem kadınların hem erkeklerin anneden algıladıkları ret düzeyinin, hem kendilerinin hem partnerlerinin eş temel ihtiyaçlarını karşılanmasına yönelik algılarının tamamen aracı rolü ile ilişki bağlanımına etki ettiği görülmektedir. İkinci modelde ise; hem kadınların hem erkeklerin babadan algıladıkları ret düzeylerinin, kendilerinin eş temel ihtiyaçlarını karşılanmasına yönelik algılarının tamamen aracı rolü ile hem kendilerinin hem partnerlerinin ilişki bağlanımına etkisi olduğu bulunmuştur.