Tarihi çevrelerin korunmasında sürdürülebilir ve bütünleşik yaklaşım: Taraklı örneği


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2023

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Muhammet TERZİ

Danışman: Fatma Erdoğanaras

Özet:

Tarihi çevreler, insanoğlunun geçmişini yansıtan en önemli kültürel miras değerlerinden birisidir. Bu bakımdan tarihi çevrelerin korunması, gelecek kuşaklara aktarılması tüm insanlığın sorumluluğundadır. Koruma kavramı, özellikle dünya savaşları sonucu yok olma tehlikesi altına giren kültürel miras değerlerimizden sonra önem kazanmaya başlamıştır. Uluslararası alanda ülkemizin de içinde bulunduğu birçok sözleşme, bildiri, antlaşma imzalanmış ve korumanın temelleri 20. yüzyılın ilk çeyreği itibari ile atılmaya başlanmıştır. Tarihi çevrelerin gelişiminde ve korumasında etkileşim sahasının önemi anlaşılmasıyla bütünleşik koruma; kültürel mirasın ve toplumun geleceğini devam ettirmek için ise sürdürülebilirlik kavramı koruma anlayışına entegre olmaya başlamıştır. Günümüzde kentleşmenin tarihi çevreleri baskı altına almasıyla birlikte sürdürülebilir ve bütünleşik koruma anlayışı bir ihtiyaç değil zorunluluk haline gelmiştir. Bu anlayışın temelinde kültür ve toplumun tüm değer ve çıkarlarının koruma altına alınması vardır. Bu tez çalışmasında sürdürülebilir ve bütünleşik koruma anlayışı çerçevesinde Taraklı Kentsel Sit Alanı ele alınarak bir değerlendirme yapılmıştır. Hem modern hem de tarihi kent dokularına uygulanabilen bu yaklaşım, yerleşim alanlarının sürdürülebilirlik profilini ortaya koyarak akılcı bir karar alma mekanizmasının oluşturulmasına yardımcı olmaktadır. Herhangi bir standartlaşmaya gidilmeden belirlenen amaç, hedef ve gereklilikler doğrultusunda çalışma alanının fiziksel, sosyal, ekonomik ve yönetsel yönleri ele alınmıştır. Tümdengelimci bir yaklaşım izlenerek oluşturulan performans göstergeleri çerçevesinde kalitatif araştırma yöntemiyle elde edilen veriler detaylı şekilde analiz edilerek teorik bir yaklaşım eşliğinde değerlendirilmiştir. Sürdürülebilirlik profili oluşturulan alana ilişkin ne tür müdahaleler yapılması gerektiği ve önceliklendirme planlamasının nasıl oluşması gerektiğine yönelik teorik bir çerçeve oluşturulmuştur. Bununla birlikte tez çalışmasının; çalışma alanı için hazırlanacak koruma planlarına girdi oluşturabilecek ve kentsel kalkınma programlarında stratejik ve politik yaklaşımların geliştirilmesine katkı sağlayacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler : Koruma, Kültürel Miras, Sürdürebilirlik