Sürdürülebilirlik bağlamında yapısal atıkların değerlendirilmesi ve yönetim modeli önerisi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2017

Öğrenci: MERVE ERTOSUN YILDIZ

Danışman: FİGEN BEYHAN

Özet:

Sosyal, kültürel, fiziksel, psikolojik çeşitli etmenlerle ve yapı sektöründeki teknolojik gelişmelerle şekillenerek üretilen yapılı çevreler tasarım, yapım, kullanım ve yıkım süreçlerinde çevreye çeşitli etkiler bırakmaktadır. Yol açtığı olumsuz çevresel etkiler sebebiyle sorgulanmaya başlanan yapılı çevrelerde üretilen her ürünün atığa dönüşmesi ve atık miktarlarındaki artış önemli bir problem haline gelerek tasarım ve yapım süreçlerinde kaynak verimli yaklaşımları öne çıkarmıştır. Atık oluşumunun engellenmesi, azaltılması, atıkların yeniden kullanımı, geri dönüşümü ve bertarafı, olarak işleyen yapısal atık yönetimi hiyerarşisi ülke politikaları ile geliştirilen mevzuatlarda yer almış ve bu konuda çalışmalar hız kazanmıştır. Tasarımın ilk evrelerinden itibaren alınan kararlar, uygulama yöntemleri ve nitelikleri, kullanım biçimleri ve ömrünü tamamladıktan sonraki yıkım süreçlerinin planlanması yapısal atıkların yönetiminde etkin rol oynamaktadır. Tez kapsamında yapısal atık kavramı ve yapısal atık oluşum safhaları belirlenmiş, yapısal atıkların geri kazanımında başarılı sonuçlara ulaşmış olan Avrupa Birliği üye ülkelerinden Hollanda, Belçika; Danimarka ve Birleşik Krallık ile Türkiye'de yer alan mevzuat ve girişimler irdelenmiştir. Yapıların tasarım ve uygulama süreçlerinde yapısal atık yönetim hiyerarşisi kurulmuş, kontrol altına alınabilmesi ve yönetilebilmesi için gerekli aşamaların yürütülme şeması oluşturulmuştur. Londra Olimpiyat Parkı saha çalışmaları incelenerek konuya örnek teşkil eden dört kalıcı ve bir geçici yapının analizi yapılmış ve değerlendirme raporu oluşturulmuştur. Tüm bu süreç sonunda yapıların tasarım ve uygulama süreçleri için etkin bir rol oynaması hedeflenen yapısal atık yönetim modeli oluşturularak bundan sonra inşa edilecek binaların tasarım sürecine dâhil edilmesi hedeflenmiştir.