Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, SINIF EĞİTİMİ ANA BİLİM DALI, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2019
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: MURAT AKDAĞ
Danışman: Seyit Ateş
Özet:
Bu çalışmada genel olarak öğretmenlerin Türkçe dersi öğrenme-öğretme sürecinde
öğrencilerin yazma becerilerinin geliştirilmesine yönelik uygulamaları ve düşünceleri
üzerinde durulmuştur. Dördüncü sınıf düzeyinde yazma becerisine yönelik kazanımlar
sebebi ile bu araştırmada, ilköğretim dördüncü sınıf Türkçe dersi öğrenme-öğretme
sürecinde öğretmenlerin yazma öğretimine ayırdıkları zaman ve bu zamanı ne tür yazma
çalışmaları için kullandıklarının tespit edilmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın çalışma
grubunu, 2018-2019 eğitim-öğretim yılında dördüncü sınıfı okutan biri pilot uygulamada
dördü asıl uygulamada yer almak üzere beş sınıf öğretmeni ve 82 pilot uygulamada, 141
asıl uygulama sınıflarında yer almak üzere toplam 223 dördüncü sınıf öğrencisi
oluşturmaktadır. Katılımcı olan öğretmenlerin tamamı Tokat il merkezindeki devlet
okullarında görev yapmaktadırlar. Araştırmaya katılan öğretmenler amaçlı örnekleme
yöntemlerinden ölçüt örnekleme yoluyla belirlenmiştir. Araştırma nitel yaklaşımla
gerçekleştirilmiş ve durum çalışması deseni benimsenmiştir. Bu araştırma kapsamında veri
toplama sürecinde, sınıf gözlemleri için gözlem formu, katılımcılarla yapılacak görüşmeler
için yarı yapılandırılmış görüşme formu ve öğrencilerden yazı örnekleri toplamak için
metin yazma formları kullanılmıştır. Verilerin analizinde betimsel analiz ve ilişkili
örneklemler için t testi kullanılmıştır. Araştırmanın genel sonucu; öğretim sürecinde
vii
öğretmenlerin, öğrencilerin yazma becerilerini geliştirecek yazma çalışmalarına ve
uygulamalarına nitelik ve nicelik olarak yeteri kadar yer vermediğidir. Bu bağlamda
araştırma problemleri temelinde ulaşılan sonuçlar şu şekildedir: Araştırmada;
öğretmenlerin Türkçe dersi öğretim süresince yazma çalışmaları yaptırırken yazma süreci
basamaklarını uygulamadıkları ve yazmaya yeteri kadar zaman ayırmadıkları sonucuna
ulaşılmıştır. Öğretim sürecinde en çok cümle, kelime ve kelime grubu düzeyinde
sonrasında da paragraf ve metin düzeyinde yazma çalışmaları yapıldığı; bu çalışmalarında
büyük bir kısmının ders kitabı etkinliği kapsamında yapıldığı araştırmanın bir başka
sonucudur. Ayrıca sınıflarda paragraf ve metin düzeyinde bilgi verici metin, biyografi, not
alma, dikte, özet çıkarma ve bakarak yazma çalışmalarının yaptırıldığı ancak paragraf
düzeyinde yazılması beklenen çalışmaların cümle düzeyinde kaldığı, metin düzeyinde
yazılması beklenen çalışmaların da ya cümle ya da paragraf düzeyinde kaldığı sonucuna
ulaşılmıştır. Türkçe derslerinde yazma çalışmaları öğretmen yönergeleri ile başlamakta,
sürece dayalı yazma aşamaları takip edilmeksizin öğretmen tarafından yazma anında
biçimsel boyutta verilen geribildirim ve düzeltmelerle devam etmekte, yazılanların
okunmasıyla sonlandırılmaktadır. Süreç boyunca öğretmenler, çoğunlukla yönerge veren
ve değerlendirme yapan bir rol sergilemektedirler. Değerlendirme çalışmaları süreç temelli
değil ürün odaklıdır. Sınıflardaki yazma çalışmaları büyük ölçüde ders kitapları ekseninde
yürütülmekte, öğretmenler tarafından özgün ya da farklı yazma çalışmalarına yer
verilmemektedir. Gözlemlerin gerçekleştirildiği sınıflarda öğrenim gören öğrencilerin
yazılarında içerik ve metin ögeleri bazında bir değişim gözlenmezken öğrenci yazılarının
yazım ve noktalama açısından geliştiği görülmüştür. Biçimsel boyutun ağırlık merkezini
oluşturduğu yazma çalışmaları bu yönde bir gelişime neden olmuştur.
Anahtar Kelimeler : Yazma, yazma becerisi, yazma öğretimi, Türkçe dersi öğrenmeöğretme
süreci, sınıf içi gözlem