Türk Moda Tasarımcılarının Markalaşma Sürecinin Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2016

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Ceren Öz

Açık Arşiv Koleksiyonu: AVESİS Açık Erişim Koleksiyonu

Özet:

Küreselleşen Dünya şartlarında insanların tüketim alışkanlıkları da değişime uğramıştır. Teknolojinin gelişimi ile Dünya'da bilgiye hatta ürün ve hizmetlerin çeşitlerine ulaşım olanakları artmıştır. Bu çeşitlilik insanlara seçici olabilecekleri ortamlar sağlamaktadır. Temel yaşam ihtiyaçlarını karşılayan insanlar; bu ihtiyaçların bir adım ötesine geçerek zevklerine yönelik alışveriş yapmaya başlamışlardır. Bu noktada tasarımın önemi ortaya çıkmıştır. Markanın; ürünlere belli bir standart ve kalite getirmesi, insanların marka ürün alma isteklerini doğurmaktadır. Moda tasarımcıları da gelişen rekabet şartlarında tasarımları ile farklarını ortaya koymak durumunda kalmaktadırlar. Tasarımcılar bir moda markası oluşturarak; farklılıklarını marka çatısı altında ortaya koyabilmekte ve gerek ülke gerekse Dünya pazarına markası ile dahil olabilmektedir. Bu sebeple modada markalaşma kaçınılmaz bir hal almıştır. Moda marka yaratma sürecinde bazı öğeler ve faktörler etkilidir. Moda tasarımcısı markalaşma sürecinde bu öğe ve faktörlere hakim olduğu takdirde markalaşma sürecini doğru bir şekilde yürütebilir. Dünya'da geleneksel moda pazarlarına dahil olan ülkeler moda tasarımı sektörü ve markalaşmaya oldukça önem vermekte ve ülkelerine katma değer sağlayabilmektedir. Bu avantajın farkına yeni varan ülkeler arasında Türkiye'de bulunmaktadır. Türkiye kültürel çeşitlilik, genç nüfusun fazlalığı, hammadde kaynaklarına sahiplik ve yakınlık gibi faktörler sayesinde Dünya çapında moda markaları yaratma potansiyeline sahiptir. Moda Tasarımcıları Derneği'nin kurulması ve moda haftası vb. organizasyonların yapılması ile sektör canlanmaya başlamıştır. Özellikle İstanbul merkezli bir Türk moda tasarımı sektöründen söz etmek mümkün olmuştur. Fakat Dünya standartlarında moda markaları yaratmak için henüz yeterli ortam sağlanamamaktadır. Dünya'daki hazır giyim devlerinin örneklerine bakılacak olursa hazır giyim sektörü de artık fason imalattan ziyade moda tasarımı sektörü ile beraber hareket ederek varlık göstermektedir. Ülkemizde de bu anlayış ile meslek birlikleri ve moda tasarımcıları beraber hareket etmeye başlamışlardır. Bu araştırmada; Türk moda tasarımcılarının markalaşma sürecinde karşılaştıkları problemlerin belirlenmesi ve belirlenen problemlere çözüm önerileri getirilmesi amaçlanmıştır. Problemlerin belirlenmesi için literatür araştırması yapılmış ve veri toplama yöntemlerinden anket yöntemi uygulanmıştır. Literatür araştırması dahilinde moda ve moda tasarımcısı kavramları, marka ve markalaşma kavramları, moda ve markalaşma ilişkisi, moda tasarımı sürecinde etkili olan faktörler ve öğeler açıklanmış, Türk moda tasarımı sektörü her yönüyle ele alınmıştır. Herhangi bir yaş aralığı gözetmeksizin altmış Moda Tasarımcıları Derneği üyesine anket uygulanmıştır. Anket formundan elde edilen veriler bilgisayar ortamında SPSS paket programına aktarılarak, çözümlenmiştir. Anket formunun demografik bilgiler içeren birinci bölümüne verilen yanıtların analizi yapılırken frekans ve yüzde dağılımları, likert tipi soruları içeren ikinci bölümüne verilen yanıtların analizi yapılırken de aritmetik ortalama ve standart sapma değerleri hesaplanmıştır. Araştırmadan elde edilen sonuçlara göre; araştırmaya katılan moda tasarımcılarının çoğunluğu moda tasarımı eğitimi almış ve bir ile beş yıl arasında moda tasarımcılığı yapmaktadır. Bu moda tasarımcılarının yaklaşık yarısının kendine ait moda markası bulunmaktadır. Tasarımcıların çoğunluğunun Türkiye'de moda tasarımı sektörünün gelişmekte olduğu fakat moda tasarımı eğitiminin, eğitimcilerin ve pazarlama eğitiminin yetersiz olduğu konusunda hem fikir olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Moda tasarımcılarına göre Moda Tasarımcıları Derneği'nin kurulması mesleki anlamda örgütlenme sağlarken, meslek birliklerinin desteği ve temsilinin yetersiz kaldığı tespit edilmiştir. Tasarımcıların büyük çoğunluğunun kalıcı başarı sağlamak için markalaşmak gerektiğine inandığı ve markalaşma sürecinde etkili olan öğe ve faktörleri markalaşabilmek adına kullandığı sonucu elde edilmiştir. Fakat tasarımcıların çoğunluğuna göre bu süreci doğru yönetmek adına profesyonel destek ve kalifiye eleman eksikliği olduğu anlaşılmıştır. Markalaşma sürecinde devletin tasarımcılara maddi desteği tasarımcılar tarafından yetersiz görülmüş, devletin uyguladığı mevzuat süreci uzatıcı ve eksik bulunmuştur. Araştırmadan elde edilen bilgiler dahilinde Türk moda tasarımcılarının markalaşma problemleri belirlenmiş, sektörün gelişimi ve moda tasarımcılarının markalaşabilmesi için çeşitli önerilerde bulunulmuştur. Genel olarak dört ana öneri geliştirilmiştir. Bu öneriler eğitim düzenlemeleri getirilmesi, toplumun tasarım algısının yükseltilmesi, tasarımcılara ve sektöre devlet desteği, devletin tasarımcıları ilgilendiren konularda mevzuat geliştirmesi şeklindedir.