Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Ceren Tekin Karagöz
Danışman: Şeniz Aksoy
Özet:
Bu araştırmanın temel amacı, çocuk ve ebeveynlerinin birlikte görsel sanatlar eğitimi
etkinliklerine katılmaları sonucunda hayat boyu öğrenen olmalarına yönelik sürecin
incelenmesi ve bireysel gereksinimler doğrultusunda toplumun ihtiyaçları gözetilerek
hayat boyu öğrenmenin ön plana çıkarıldığı toplumsal dönüşümü sağlayacak bir programın
yürütülmesidir. Aynı zamanda toplum temelli sanat eğitimi, görsel kültür ve sanat eğitimi
bağlamında gerçekleştirilen etkinliklerin aileler üzerindeki etkisini incelemeyi de
amaçlamaktadır. Bu bağlamda araştırma, toplum temelli sanat eğitimi ve görsel kültür
sanat eğitiminin çocukların ve ebeveynlerin üzerindeki etkisini incelemek olarak
düşünüldüğünden nitel araştırma yöntemlerinden uygulayanın aynı zamanda araştırmacı
olduğu eylem araştırması ile desenlenmiştir. Araştırma 2019 yılında 12 Haziran- 29
Ağustos tarihleri aralığında 10 hafta süreyle okul dışı öğrenme ortamı olarak değerlendilen
bir kurumda gerçekleştirilmiştir. Araştırmaya dahil olan katılımcılar 8 çocuk ve 6
ebeveynden oluşmaktadır. Araştırmanın katılımcılarının belirlenmesinde amaçlı
örnekleme türlerinden ‘tipik durum örneklemi’ kullanılmıştır. Araştırma verilerinin elde
viii
edilmesinde, görüşme, gözlem ve eğitsel gelişim dosyası (portfolyo) kullanılmıştır. Elde
edilen verilerin analizinde ise iki kodlayıcının derinlemesine analiz yaptığı içerik analizi
be betimsel- yorumlayıcı analiz yöntemleri kullanılmıştır. Ortaya çıkan bulgular
“Gerçekleştirilen programın süreç ve sonuç değerlendirmeleri” ve “Katılımcıların,
katılımcı olmayan ebeveynlerin ve kurum yöneticisinin gerçekleştirilen eğitim programına
dair görüşleri” temalarına indirgenmiştir. Bu temalar araştırmanın alt amaçları
çerçevesinde yorumlanmış ve sonuçlara ulaşılmıştır. Sonuçlar ilgili alanyazındaki
araştırmalar ile karşılaştırılarak tartışılmış ve sonrasında kuramcılara ve uygulamacılara
yönelik öneriler ortaya konmuştur. Sonuç olarak, geliştirilen toplum ve görsel kültür
temelli görsel sanatlar eğitimi programının hayat boyu öğrenen olma istekliliğin artırılması
ve eğitim ortamlarında yaratılan farklılık ile eğitim istekliliği sağlaması çerçevesinde etkili
bir program olduğu görülmüştür. Görsel kültürün anlaşılması ve görsel kültür eğitimi
yöntemleriyle sorgulama ve yorumlama kültürünün geliştirilmesi, güncel eserlerin,
geleneksel sanatların ve/veya sanat tarihi alanyazınına girmiş sanat eserlerinin anlaşılması
ve görsel kültür eğitiminde kullanılması yönünde farkındalık kazandırarak, programın
görsel kültür temelli eğitim bağlamında uygulanabilir olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Eğitim
etkinlikleri ile yaşanılan mikro çevreyi değiştirme yönünde çabaların olmasıyla toplumun
eğitim dönüşümüne katkı sağlanması, sivil toplum örgütleri ya da vakıflar aracılığıyla,
eğitim ortamlarına isteyenlerin eşit ulaşımının sağlaması ve bu açıdan sosyal adaletin
sağlanmasına katkıda bulunduğu da ortaya çıkan sonuçlardandır. Ayrıca uygulanan görsel
sanatlar eğitimi programının aile ile etkileşime geçilmesi, ev içerisindeki iletişimin artması
ve aile ile kaliteli zaman geçirilmesi ile ilgili isteklilik sağlama gibi amaçlara ulaşmada
kullanılabilecek nitelikte olduğu söylenebilir.
Anahtar Kelimeler: Hayat boyu öğrenme, Okul dışı öğrenme, Toplum temelli sanat
eğitimi, Görsel kültür sanat eğitimi, Eylem araştırması