Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2007
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Nazan IŞIK
Danışman: FATMA ERGUN
Özet:Anksiyete, insanoğlunu etkileyen yaygın mental bozukluklardan olup, görülme sıklığının giderek artış göstermesiyle toplumsal yaşamını da olumsuz yönde etkilemektedir. Tedavide kullanılan benzodiazepin, buspiron vb. ilaçlar, bağımlılık yapma, psikomotor fonksiyonlarda bozulma, fizik performansı düşürme ve ilacı bırakma sonrası görülen yan etkiler nedeniyle yeni alternatif arayışları doğurmuştur. Biz bu araştırmada anksiyeteyi gidermeye yardımcı olarak daha sık kullanılan Passiflora incarnata, Valeriana officinalis ve Melissa officinalis bitkilerini araştırdık. Bu bitkiler üzerine yapılmış farmakolojik ve klinik çalışmaları, etki mekanizmalarını, tıbbi kullanılışlarını inceleyip piyasa preparatlarına örnekler verdik. Bunlardan Passiflora incarnata ve Melissa officinalis in etki mekanizmaları tam olarak belirlenememiş, buna karşın Valeriana officinalis in GABA nın enzimatik yıkımında rol oynayarak etkidiği fikri önem kazanmıştır. Yapılan farmakolojik araştırmaların sonucunda Passiflora incarnata nın sedatif, hipnotik ve anksiyolitik etkinliği belirlenmiş olup piyasadaki preparatlarıyla anksiyete ve buna bağlı uyku bozukluğunu gidermedeki kullanılışı kabul edilmiştir. Melissa officinalis üzerine yapılan az sayıda farmakolojik ve klinik çalışma bulunmaktadır. Bu araştırmalarda bitkinin sedatif, hipnotik ve anksiyolitik etkinliği belirlenmiş ancak kombinasyon preparatlarında bu etkinlik daha üstün bulunmuştur. Etkiye uçucu yağdaki terpenlerin neden olduğu düşünüldüğünden aromaterapide kullanımı başarılı bulunmaktadır. Valeriana officinalis, üzerine çok sayıda klinik çalışma bulunmakta olup sedatif, hipnotik ve anksiyolitik ajan olarak uzun süreli kullanımda özellikle uyku bozukluklarında oldukça başarılı sonuçlar elde edilmektedir. Her üç bitki için de kombinasyon ürünlerde sinerji sağlanarak daha başarılı sonuçlar alınmıştır. Kimyasallarla kıyaslandığında ise yan etkilerinin azlığı nedeniyle daha güvenli, iyi tolere edilir, bağımlılık yapmayan, gün içi performansı etkilemeyen üstünlükleri bulunmaktadır. Araştırmanın sonunda bitkisel ürünlerin kullanımında kullanıcı bilincini geliştirmek amacıyla etkili, kaliteli, güvenilir ürünü seçmek, doza, kullanım süresine ve kullanılan diğer ilaçlarla etkileşimine dikkat edilmesi gerektiğine dair uyarılara dikkat çekilmektedir.