Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Tıpta Uzmanlık
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2015
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: SEMA ÖZTÜRK
Danışman: AHMET DEMİRCAN
Özet:Dünya çapında var olan her türlü koruyucu önlem ve teknolojik gelişmelere rağmen hem gelişmiş hem de gelişmekte olan ülkelerde bireyler çeşitli nedenlerle travmaya maruz kalabilmekte ve bunun sonucunda da kalıcı sakatlık ya da ölüm meydana gelebilmektedir (1). Travma sonucu yaralanmaya bağlı hasar, tüm dünyada sık acil servis başvuru nedenlerinden biridir. Travmaya bağlı mortalite yılda yaklaşık 145 bindir (4). Travmalar 40 yaşın altında en sık ölüm nedenidir (6). Yapılan araştırmalar travmaya bağlı ölümlerin %25-50 sinin önlenebilir olduğu göstermiştir (2,7). Multitravma sonrası ortaya çıkacak mortalite ve morbiditenin azaltılması multidisipliner medikal ve paramedikal sistematik yaklaşım gerektirir (6). Multitravma sonrası ortaya çıkacak mortalite ve morbiditenin azaltılması multidisipliner medikal ve paramedikal sistematik yaklaşım gerektirir. Multitravma hastasının acil servis bakımı potansiyel ciddi yaralanmalar için ilk değerlendirmeyle başlar. İkincil değerlendirme tepeden-tırnağa incelemeyi içerir. Bu sırada görüntüleme planı yapılır Hastanede ve hastane öncesi bakımı geliştirmek için her geçen yıl yoğun çabalar sarfedilmektedir (8-10). Multitravmalı hastalar Erişkin Travma Temel Yaşam Desteği (ATLS- Advanced Trauma Life Support) prensiplerine göre değerlendirilip tedavi edilir (2). Multitravma hastasında temel görüntüleme yöntemi TVBT olmasına rağmen, TVBT çekme kararı vermek için henüz dünya çapında kabul edilmiş bir klinik kriter oluşturulmamıştır (8-11). Klinisyenler multitravmalı hastaları değerlendirirken TVBT den fayda görecek hastaları belirlemek ve gereksiz görüntülemeleri azaltmak için uygun ve güvenilir kriterlere ihtiyaç duyarlar (8). TSS nin, yaralanmanın şiddet ve yaygınlık gibi özelliklerinin belirlenmesinde, ayrıca mortalitenin öngörülmesinde de etkin olduğu düşünülmektedir. Travmaya ait bilgilerin bu şekilde kayıt altına alınması, farklı merkezlerdeki hasta bakımının ve klinik sonuçlarının karşılaştırılmasına da olanak sağlamaktadır (15,24,25). Bu çalışmanın ana amacı multitrvma ile acil servise başvuran hastalarda TVBT çekme kararı vermede klinik değerlendirmeye ek olarak Vittel Kriterlerinin kullanılabilirliğini göstermektir. bunun hem hasta bazında mortalite ve morbiteyi azaltacağını, hem de yönetim planlamada gecikme ve tanı atlama oranlarını azaltacağını düşünmekteyiz. Tüm Vücut Bilgisayarlı Tomografi çekilen hastalarda Kısaltılmış Yaralanma Ölçeği (AİS) ve Yaralanma Şiddet Skorunu (İSS) hesaplayarak TVBT gerekliliğini doğrulamak,düşük bulunan hastalarda acil serviste gereksiz takipleri önlemek, gereksiz ek tetkik sayısını azaltarak ek maliyeti düşürmektir. Araştırmaya Gazi Universitesi Tıp Fakultesi Hastanesi Acil Servisi ne 2014 Mayıs-2015 Şubat arası 10 ay süresince multitravma ile başvurup TVBT çekilen hastalar alındı. İlk forma 242 hastanın demografik verileri, başvuru anındaki vital bulguları, travma mekanizması ve sekli, şikayeti, GKS, fizik muayene, BT ve diğer laboratuar sonuçlarıyla birlikte acil servise başvuru ile taburculukveya yatış saati kaydedildi. İkinci forma ise vittel puanı, AIS ile İSS puanları, AS kalış süresi ve maliyet kaydedildi. Vittel kriterlerindekipredispozan faktör hariç en az bir komponent olan hasta multitravma kabul edildi. İSS değeri 16 ve üzeri değerler anlamlı kabul edildi. Çalışmanın sonlanım noktası yoğun bakım veya servise yatıs, acil serviste eksitus olma, tedavi sonlanmadan hastaneden ayrılma ve taburculuk durumları olarak kaydedildi.Çalışmada kategorik değişkenlere ilişkin tanımlayıcı istatistikler sayı ve yüzde olarak, sürekli değişkenlere ilişkin istatistikler ise ortalama, standart sapma, medyan, minimum ve maksimum değerler olarak raporlanmıştır. Kategorik değişkenler arasındaki ilişkiler Ki- kare testi ile incelenmiştir. ROC analizi ile vittel skora ilişkin eşik değerler için duyarlılık seçicilik değerleri belirlenmiştir. 10 aylık süre içerisinde toplam 46063 hasta başvurdu. Bunların 3546 sı travma hastasıydı. Künt travma mekanizması belirgin oranda (%99,2 ) fazla olup en çok travmaya maruz kalan anatomik bölge kafa %78,5 olarak belirlendi. 370 kişi multitravmalı hasta kabul edildi. 106 sına bölgesel BT çekildi. 4 ü arrest olarak getirilip resüsitasyona cevap vermeyip exitus olduğu için planlandığı halde görüntüleme yapılamadı. 7 hastaya klinisyen BT gerekli görmedi. 10 hastanın verilerine ulaşılamadı ve 1 hasta da gebe olduğu için görüntüleme yapılamadı. 242 hastaya TVBT çekildi. Çalışmamızda, erkek cinsiyetin daha fazla travmaya maruz kaldığını (%72,7 ), yaş ortalamasının 42 olduğunu ve multitravmaların en sık nedeninin motorlu araç kazaları (%%71.1) olduğunu tespit ettik.. %26 yüksekten düşme,%1, 2 darp, %0,8 ateşli sılah yaralanması ile başvurdu. En çok %14,5 ile Ekim ayında başvurdu. %35, i 1 12;00-18;00 saatlerinde başvurdu. 65 yas üzeri ve altı grupta mortalite oranı açısından tark tespit edilmedi ancak bunu sadece 2 hastanın exitus olmasına bağladık. Hastaların % 47,9 unun taburcu edildiği, % 55,3 ünün ise yatış yapıldı tespit edildi. TSS ler multitravma hastalarında hastanın mortalite ve morbiditesinin öngorülmesinde oldukça yardımcı modellerdir. Çalışmamızda etkinliğini değerlendirmeye öalıştığımız Vittel kriterlerinin, ISS≥16 olan coklu travma hastalarının ciddiyetini öngörmede travma hastalarında AS lerde, ozellikle altın saatlerde uygulanması kolay, uyarıcı nitelikte ve skorlaması olarak kullanılabilir. Multitravma ile acil servise başvuran hastalarda TVBT çekme kararı vermede klinik değerlendirmeye ek olarak Vittel Kriterlerinin kullanımı mortal olabilecek tanıların atlanmasını önlemekte, AIS ve ISS hesaplanması düşük bulunan hastalarda acil servis takip süresini kısaltmakta, gereksiz takipleri önlenmekte ve yapılan gereksiz ek tetkik sayısını azaltarak oluşan ek maliyeti düşürmektedir.