Enerji nakil hatları için ayırıcı sönümleyici geliştirilmesi ve incelenmesi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2015

Öğrenci: CİHAN İBA

Danışman: TUNCAY KARAÇAY

Özet:

Uzun mesafelerde elektrik enerjisinin nakli, yüksek gerilim hatları sağlanır. Yüksek gerilim hatlarında kullanılan iletkenlerin iletim kapasitesini artırmak ve taşıma maliyetlerini düşürmek amacıyla birden fazla iletkenle gruplanmış şekilde taşınır. Bu gruplar ikili, üçlü, dörtlü ve altılı olabilir. İletkenlerin nakil hatlarında gruplar halinde asılmasının avantajlarının yanında dezavantajları da bulunmaktadır. Bunlardan en önemlisi rüzgârın etkisiyle iletkenlerin birbirine temas ederek elektriksel ve mekanik arızalara yol açabilmektedir. Bu problemleri ortadan kaldırmak için ayırıcı sönümleyiciler (spacer damper) kullanılır. Bu çalışmada Türkiye'de yaygın olarak üçlü demetlerde kullanılan bir aralayacı sönümleyici geliştirilmiştir. Literatürden farklı olarak, ağrlık kaynaklı burulma momentlerinin engellmesi amacıyla ağırlık merkezi ve geometri merkezi çakışık olarak bir aralyacı sönümleyici tasarlanmıştır. Gerçekleştirilen tasarımlar bilgisayar ortamında sonlu elemanlar metodu ile analiz edilmiştir. Ayrıca farklı iletken kesitlerinde çalışacak olan iki model ilgili standartlara göre çalışma kapsamında geliştirilen test cihazları ile tip testleri ve deneyleri gerçekleştirilmiştir. Elde edilen sonuçlar doğrultusunda ağırlık merkezi ve geometri merkezinin çakışık olduğu aralayacı sönümleyicilerde, sistem ağırlığından ziyade, kullanılan eleastomer malzemenin dinamik özelliklerinin önemli olduğu görülmüştür. Bu çalışma; Bilim, Teknoloji ve Sanayi Bakanlığı tarafından San-Tez Projesi olarak desteklenmiş, Mart 2014'de tamamlanmıştır.