Yabancı dil olarak Türkçenin öğretiminde bağlam temelli sözcük öğretim yönteminin uygulanması


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: NEŞE KARA ÖZKAN

Danışman: MUAMMER NURLU

Özet:

Bu çalışmada bağlam temelli sözcük öğretim yönteminin yabancı dil olarak Türkçe sözcük öğretimindeki etkisini incelemek amaçlanmıştır. Araştırmada Aksaray Üniversitesi Türkçe Öğretimi Uygulama ve Araştırma Merkezi’nde öğrenim gören B2 düzeyindeki 32 yabancı öğrenci ile çalışılmıştır. Araştırma, nitel ve nicel araştırma yöntemlerinin birlikte kullanıldığı karma desenli bir araştırma modelinden oluşmaktadır. Araştırmada nicel araştırma yöntemlerinden deneysel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Bu yöntemle elde edilen verileri desteklemek için öğrenci çalışma kâğıtları üzerinde nitel araştırma yöntemlerinden doküman analizi yapılmıştır. Araştırmada 16’şar katılımcının bulunduğu deney grubu ve kontrol grubu bulunmaktadır. Öncelikle her iki gruba ön test yapılmıştır. Ön testten iki hafta sonra deney grubuyla bağlam temelli sözcük öğretim yöntemi ile çalışılmaya başlanmıştır. Dört hafta süren çalışma süresince katılımcılara yeni sözcüğün anlamının bağlamdan bulunması için araştırmacı tarafından kendilerine metindeki bağlam ipuçları gösterilmiş ve yönlendirici sorular yöneltilmiştir. Katılımcılar anlama ilişkin tahminlerini çalışma kâğıtlarına yazmışlardır. Deney grubuyla bağlam temelli sözcük öğretim yöntemiyle ders işlenirken, kontrol grubuna yeni sözcüklerin anlamları araştırmacı tarafından sözcük listeleri şeklinde verilmiştir. Çalışmanın tamamlanmasından iki hafta sonra yeni öğrenilen sözcüklerin hafızada kalıcılığını belirlemek için gruplara son test yapılmıştır. Deney ve kontrol grupları arasında sözcük öğrenim düzeyleri açısından fark olup olmadığını gözlemek için ön test ve vi son testten elde edilen sonuçlar Mann - Whitney U Testi ile incelenmiştir. Yapılan inceleme sonunda ön test puanlarına göre gruplar arasında anlamlı bir farklılık gözlenmezken, son testten elde edilen verilerde gruplar arasında deney grubu lehine olacak şekilde anlamlı bir fark olduğu görülmüştür. Yani deney grubu yabancı dil olarak Türkçede yeni sözcüklerin öğrenimi açısından kontrol grubundan daha başarılıdır. Ön test ve son test sonuçlarına göre her iki grubu kendi içinde değerlendirmek için Wilcoxon İşaretli Sıralar Testi kullanılmıştır. Sonuç olarak grupların son test sonuçlarının ön test sonuçlarından anlamlı bir şekilde farklılık gösterdiği görülmüştür. Grupların ortalama, ortanca ve standart sapma değerlerine bakıldığında deney grubundaki ilerlemenin, kontrol grubundaki ilerlemeden çok daha fazla olduğu tespit edilmiştir. Doküman analizi yoluyla yapılan nitel araştırma sonunda ise deney grubundaki katılımcıların yalnız “gövde” sözcüğünün anlamına ulaşamadıkları, bunun dışında üzerinde çalışılan yirmi sözcükten on dokuzunun anlamını buldukları görülmüştür. Araştırmada bağlam temelli sözcük öğretim yönteminin Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde etkili bir yöntem olduğu sonucuna ulaşılmıştır