Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2013
Öğrenci: SÜMEYRA KAŞAVEKLİOĞLU
Danışman: BÜLENT AKBABA
Özet:Bu araştırmanın amacı, sosyal bilgiler dersinde işbirliğine dayalı öğretim yönteminin öğrencilerin akademik başarılarına, demokratik tutum ve insan hakları algılarına etkisini belirleyebilmektir. Araştırmanın deneysel uygulaması 2011-2012 eğitim-öğretim yılında Ankara İli Yenimahalle İlçesi?nde bulunan Şüküfe Nihal İlköğretim Okulundaki 7/B ve 7/C şubelerinde bulunan 67 öğrenci gerçekleştirilmiştir. Deney grubunda 33, kontrol grubunda 34 öğrenci yer almıştır. Araştırma ön test- son test kontrol gruplu yarı deneysel desen ile gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın verileri 23 maddeden oluşan ?Demokratik Tutum Ölçeği?, 20 maddeden oluşan ?Akademik Başarı Testi? ve öğrencilerin insan haklarına yönelik algılarını ölçmek amacıyla geliştirilen değerlendirme formu ile toplanmıştır. Akademik başarı testi ve tutum ölçeklerinden elde edilen veriler SPSS 16,0 programında bağımsız gruplar için t-Testi ve tekrarlı ölçümler için iki faktörlü ANOVA ile değerlendirilmiştir. Öğrencilerin insan hakları algılarını değerlendirmeye yönelik hazırlanmış forma cevap veren öğrencilerin cevapları nitel araştırma yöntemleri ilkeleri doğrultusunda doküman değerlendirme teknikleriyle değerlendirilmiş ve öğrencilerin bu konuya yönelik ortak görüşleri belirlenmeye çalışılmıştır. Araştırmanın nicel sonuçlarına göre, deney ve kontrol gruplarının sosyal bilgiler dersindeki akademik başarı düzeylerini belirlemek için yapılan ön test sonucunda gruplar arasında anlamlı farklılık olmadığı belirlenmiştir (t(65)=.184, p>.05). İki ayrı yöntemle sosyal bilgiler dersi gören grupların akademik başarı puanlarının deney öncesinden sonrasına anlamlı farklılık gösterdiği, farklı öğretim yöntemlerinin kullanıldığı gruplar ile tekrarlı ölçümler faktörlerinin sosyal bilgiler dersi akademik başarı puanları üzerindeki ortak etkilerinin anlamlı olduğu bulunmuştur [F(1-65) = 34,871, p<.01)]. Deney ve kontrol gruplarının demokratik tutum puanlarını belirlemek için yapılan ön test sonucunda gruplar arasında anlamlı farklılık olmadığı belirlenmiştir (t(65)=.492, p>.05). İki ayrı yöntemle sosyal bilgiler dersi gören grupların demokrasiye yönelik tutum puanlarının deney öncesinden sonrasına anlamlı farklılık gösterdiği fakat farklı öğretim yöntemlerinin kullanıldığı gruplarda olmak ile tekrarlı ölçümler faktörlerinin demokratik tutum puanları üzerindeki ortak etkilerinin anlamlı olmadığı bulunmuştur [F(1-65)=1,093, p>.05)]. Görüşme formundan elde edilen verilerde ise öğrencilerin büyük bir bölümünün insan haklarını açıklarken eşitlik ve özgürlük üzerine vurgu yaptığı belirlenmiştir. Kanun önünde eşitlik ve düşüncelerini özgürce açıklayabilme öğrenciler için oldukça önemlidir ve insan hakları kavramının olmazsa olmazıdır. Öğrencilerin neredeyse tümünün insan haklarına örnek olarak eğitim hakkını birinci sıraya yazdıkları ve onu seçme ve seçilme hakkının takip ettiği görülmektedir. Öğrencilerin eğitim-öğretim ortamında eşitliğin ne denli önemli bir kavram olduğunu anlamış olmaları ve bu yönde eleştiride bulunmaları dikkat çekicidir. İnsan haklarının demokrasi ile ilişkisine yönelik yapılan analizde öğrencilerin demokrasi kavramı ile insan hakları kavramlarının birbiriyle ilişkili ve birbirinin ön koşulu olduğu anlamına gelen görüşler bildirdikleri görülmektedir.