Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2023
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Fatma Nur AKINCI
Danışman: Aysel Çağlan Günal
Özet:
BPA (Bisfenol A), plastik malzemelerin yapı maddesinde yaygın olarak kullanılan bir bileşik olup canlı hayatı ve çevreye verdiği toksik etkilerinden dolayı kullanımı kısıtlandırılmıştır. Bu çalışmada BPA'nın ikamesi olan Flourene-9-Bisfenol (BHPF)'un tatlı su midyeleri üzerindeki toksik etkileri araştırılmıştır. Probit analiz yöntemi kullanılarak 24, 48, 72 ve 96 saat sürelik ortalama öldürücü konsantrasyonları (LC50) (%95 güven aralığı) hesaplanmıştır. 24 saatlik LC50 değeri 9,54 mg/L (5,37-18,89 mg/L), 48 saatlik LC50 değeri 3,95 mg/L (2,0-8,32 mg/L), 72 saatlik LC50 değeri 1,33 mg/L (0,65-2,6 mg/L), 96 saatlik LC50 değeri 0,84 mg/L (0,42-1,57 mg/L) olarak saptanmıştır. 96 saatlik LC50 değerinin 1/5, 1/10 ve 1/100'lik konsantrasyonları, subletal konsantrasyonlar olarak belirlenmiş ve tatlı su midyeleri 8, 5, 85 ve 170 µg/L BHPF'ye maruz bırakılmıştır. Deney sonucunda tatlı su midyelerinin toplam hemosit sayısı, dokularındaki malondialdehit (MDA), glutatyon (GSH) ve ileri oksidasyon protein ürünleri (AOPP) düzeylerine etkisi belirlenmiştir. Elde edilen sonuçlara göre toplam hemosit miktar değerleri (THS/ml) BHPF'ye maruz kalma sonucunda kontrol grubuna göre istatistiksel olarak önemli oranda azalma göstermiştir (p<0.05). 2 ve 7 günlük süre sonlandığında kontrol grubu canlılarına kıyasla sindirim bezi ve solungaç dokularındaki MDA düzeylerinin istatistiksel olarak artış gösterdiği saptanmıştır (p<0.05). Sindirim bezi ve solungaç dokularındaki GSH seviyesinin 2 ve 7 günlük süre sonunda kontrol grubuna göre istatistiksel olarak azaldığı saptanmıştır (p<0.05). Sindirim bezi ve solungaç dokularındaki AOPP düzeylerinin ise 2 ve 7 günlük süre sonunda kontrol grubuna göre fazla bir değişikliğe uğramadığı belirlenmiştir (p<0.05). Sonuç olarak, BHPF'nin subletal konsantrasyonlarda bile tatlı su midyelerinin toplam hemosit sayıları ve biyokimyasal parametrelerini etkilediği saptanmıştır.
Anahtar Kelimeler : Flourene-9-Bisfenol (BHPF), Tatlı su midyesi, LC50, THS, AOPP, MDA, GSH