Lise tarih programında yer alan geleneksel ve demokratik değerlere yönelik öğrenci tutumlarının ve görüşlerinin çeşitli değişkenler açısından değerlendirilmesi

---

Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2007

Öğrenci: KADİR ULUSOY

Danışman: REFİK TURAN

Özet:

Bu arastırmada lise 1, 2 ve 3. sınıf öğrencilerinin lise tarih programlarında yer alan geleneksel ve demokratik değerlere yönelik öğrenci tutumlarının ve görüslerinin cinsiyete, sınıf düzeylerine ve okullara göre değisip değismediğine bakılmıstır. Çalısmada geleneksel ve demokratik değer ölçeği hazırlanmıs ve hazırlanan bu ölçekle öğrenci görüsleri alınmıstır. Ayrıca Cumhuriyet döneminde kabul edilen tarih programları incelenmis, bu programların amaçlar ve açıklamalar bölümünde yer alan değer ifadeleri belirlenmistir. Cumhuriyet döneminde lise tarih programlarına 1971 yılında amaçların konulduğu görülmüstür. Arastırmanın evrenini lise1, 2 ve 3. sınıf öğrencileri, örneklemini ise 2005 2006 eğitim-öğretim yılında anket çalısmasına katılan; Ankara Mamak Anadolu İmam Hatip ve Mamak İmam Hatip Lisesi, Ankara Mamak Kutludüğün İMKB ÇP Lisesi. Bingöl Anadolu Lisesi, Denizli Anadolu Lisesi, Giresun Anadolu Öğretmen Lisesi, İstanbul Besiktas Sakıp Sabancı Anadolu Lisesi Mersin Silifke Anadolu Lisesi ve Sanlıurfa Mehmet Günes Anadolu Öğretmen Liselerinin 1, 2 ve 3. sınıfında bulunan 824 öğrenci olusturur. Gelistirilen ölçek yoluyla elde edilen veriler SPSS paket programı kullanılarak analiz edilmistir. Değerlerin belirlenmesinde aritmetik ortalama ve standart sapma, okullar ve sınıfları karsılastırırken tek yönlü varyans (ANOVA), cinsiyetlere göre yapılan karsılastırmada t-testi kullanılmıstır. Ankete katılanların görüsleri arasında anlamlı fark olup olmadığı (p< .05) seviyesinde test edilmistir. Arastırmada elde edilen bazı sonuçlar sunlardır: Okulların demokratik değerlere, geleneksel değere oranla daha fazla katılım gösterdikleri görülmüstür. Cinsiyete göre yapılan t-testi sonucunda kız öğrencilerin demokratik değerlere erkek öğrencilere göre daha fazla katılım gösterdiği, erkek öğrencilerin de geleneksel değerlere kız öğrencilere göre daha fazla katılım gösterdiği görülmüstür. Sınıflara göre yapılan karsılastırmada 1. sınıf öğrencilerinin değer ifadelerine diğer sınıflara göre olumlu yönde daha fazla katılım gösterdiği görülmüstür. Sonuç olarak tarih dersinde geleneksel ve demokratik değerlerin önemli ölçüde aktarılabildiği söylenebilir. Tarih programlarının amaçlar ve açıklamalar bölümünde geleneksel ve demokratik değerleri kazandırmayı amaçlayan hedeflerin olduğu görülmüstür.