Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2019
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: NESLİHAN KILIÇ
Danışman: Mehmet Taşpınar
Özet:Bu araştırmada örgün mesleki ve teknik liselerde öğrenim görmekte olan öğrencilerin ulusal mesleki yeterliliklere sahip olma durumları öğrencilerin kendi görüşlerine, öğretmen ve usta öğretici görüşlerine göre belirlenmeye çalışılmıştır. Araştırmanın çalışma evreni Ankara olarak belirlenmiştir. Araştırma, Ankara’da 20 farklı örgün mesleki ve teknik orta öğretim kurumunda, 9 farklı sektörden 12 farklı meslek dalında öğrenim görmekte olan 877 öğrenci, bu öğrencilerin öğretiminden sorumlu 148 öğretmen ve yine bu öğrencilerin uygulamaya gittikleri işletmelerde öğrencilerden sorumlu olan 44 usta öğretici ile yürütülmüştür. Ayrıca 44 öğretmen ile görüşme yapılmıştır. Araştırma karma modele göre tasarlanmış, nicel ve nitel yöntemler birlikte kullanılmıştır. Araştırmanın nicel kısmı betimsel tarama modeline dayalı olarak gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın nitel kısmı ise olgu bilim (Fenomenoloji) olarak desenlenmiştir. Öğrencilere MYK tarafından belirlenen mesleki yeterlilikler konusunda kendilerini ne kadar yeterli bulduklarını belirlemek amacıyla ölçekler uygulanmıştır. Öğretmenlere uygulanan ölçekte ise öğrencilerinin mesleki yeterliliklerine ilişkin görüşleri saptanmaya çalışılmıştır. Ayrıca her okuldan 2’şer olmak üzere toplamda 44 öğretmen ve işletmelerde öğrencilerle ilgilenen 44 usta öğretici ile görüşmeler yapılarak nitel veriler elde edilmiştir. Bunlara ek olarak Kaynakçılık ve Bilgisayarlı Makine İmalatı (CNC) alanında her alandan 2’şer olmak üzere toplam 4 öğrenci MYK tarafından yetkilendirilmiş bir test merkezinde mesleki bilgi ve beceri sınavına katılmıştır. Bu uygulamanın amacı yeterlilikler konusunda iki meslekte gerçek bir test ortamında öğrencilerin yeterlilikleri ölçüldüğünde ortaya çıkacak sonuç ile öğrenci algıları, öğretmen ve usta öğretici görüşleri arasında bir karşılaştırma yapmaktır. Araştırma kapsamındaki meslek alanlarında usta öğreticiler öğrencilerin çoğunlukla yetersiz/yetersiz olduklarını ifade etmiştir. Yalnızca servis meslek dalında orta düzeyde yeterli olduklarını belirtmişlerdir. Öğretmenlere göre öğrenciler hazır giyim model makineciliği, mimari yapı teknik ressamı, saç bakımı ve servis meslek alanlarında çoğunlukla yeterli; ağ işletmenliği, bilgisayarlı makine imalatı (CNC), mutfak ve raylı sistemler makine meslek alanlarında orta düzeyde yeterli; elektrik tesisatları ve pano montörlüğü, kaynakçılık, kimya laboratuvarı ve raylı sistemler elektrik-elektronik meslek v alanlarında çoğunlukla yetersiz görülmektedirler. Buna rağmen öğrenciler meslek alanlarında kendilerini çoğunlukla yeterli/yeterli, gördüklerini sadece ağ işletmenliği ve kaynakçılık meslek alanlarında orta düzeyde yeterli gördüklerini ifade etmiştir. Öğrencilerin okulda kazandıkları yeterlilikler sektörün talep ettikleri ile uyum göstermemekte veya yetersiz kalmaktadır. Usta öğreticiler sadece servis meslek alanında öğrencileri orta düzeyde yeterli görmekte, diğer tüm meslek alanlarında yetersiz/çoğunlukla yetersiz olduklarını ifade etmektedir. Öğretmenler ve usta öğretici görüşleri arasındaki anlamlı farklılık dikkat çekicidir. Mesleki test ve sertifikalandırma merkezinde yapılan sınav sonucunda görüşülen alan uzmanları “öğrencilerin esasen istenilen başarı düzeyinde olmadıklarını” belirtmekle beraber, uygulamalı sınavlarda başarı durumlarının daha düşük olduğunu ifade etmiştir. Bunun başlıca nedeni olarak da okullarda yeterli uygulama şansı bulamadıklarını aynı zamanda da öğretilen becerilerin alanın ulusal meslek standartlarını yeterince karşılamadığını belirtmiştir. Öğrencilerin okulda kazandıkları yeterlilikler sektörün talep ettikleri ile uyum göstermemekte veya yetersiz kalmaktadır. Araştırma sonuçlarına dayalı olarak, mesleki ve teknik eğitim veren kurumların öğretim programlarının ulusal mesleki yeterliliklere uyumlu ve işletme beklentilerini kapsayıcı olması gerektiği, öğrencilerin eğitimleri süresince mesleki test ve sertifikalandırma merkezlerini gezmelerinin, gözlem yapmalarının ve mümkünse örnek sınava katılmalarının sağlanması, meslek eğitiminde uygulama ve atölye çalışamlarına ağırlık verilmesi, iş sağlığı ve güvenliğine yönelik eğitimlerle yeterliliklerin arttırılması, öğrencilere yabancı dil yeterliliğinin kazandırılması ve uluslarası hareketlilik konularında bilgilendirme ve desteğin sağlanması önerilerinde bulunulmuştur. Ayrıca dünya genelinde tüm ülkelerde sınırların kalkmaya başladığı, eğitimin amacının, yabancı dil, temel beceriler, girişimcilik, özgüven, problem çözme becerileri, düşünme ve hızlı algılama, paylaşma ve iletişime açık, sanat ve estetik konularıyla ilgili, işgücü hareketliliği vb. konularda yeterli, daha üretken, ülkesine de katma değeri olan ve mutlu bireyler yetiştirmek olduğu çok açıktır