Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Beslenme ve Diyetetik, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2020
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: İZZET ÜLKER
Danışman: Hilal Yıldıran
Özet:
Bu çalışma fazla kilolu bireylerde probiyotiklerin iştah, inflamasyon ve beslenme durumu üzerine
etkilerini incelemek amacıyla planlanmış ve yürütülmüştür. Dünya Sağlık Örgütü’ne göre fazla
kilolu olarak nitelendirilen (25 kg/m2 ≤ BKİ ≤30 kg/m2) 19-30 yaş aralığında 35 kadın birey
çalışmaya dahil edilmiştir. Bireylere 8 hafta boyunca Lactobacillus acidophilus L1 (NBIMCC-
8759)( 2,9x10^9 cfu), Lactobacillus rhamnosus liobif (ATCC-7469) (2,9x10^9 cfu),
Bifidobacterium longum LBL-01 (NBIMCC-8329)(2,9x10^9 cfu) ve Saccharomyces
boulardii (CNCM I-3799) (1,3x10^9 cfu) suşlarını içeren probiyotik sabah aç karınına günde bir
kez olacak şekilde verilmiş ve haftalık probiyotik kullanımı takip edilmiştir. Çalışma başlangıcında
çalışmaya katılan bireylere ilişkin genel bilgilerin (yaş, eğitim, meslek, sağlık durumları, beslenme
alışkanlıkları) yer aldığı anket formu, besin gücü ölçeği, sübjektif gastrointestinal tolerans anketi
formu uygulanmıştır. Çalışma başlangıcında, 4. haftasında ve bitişinde üç günlük besin tüketim
kaydı ve antropometrik ölçümler (boy uzunluğu, vücut ağırlığı, bel çevresi, kalça çevresi ve boyun
çevresi) ve vücut bileşimi analizi alınmıştır. Çalışmanın başlangıcı ve bitişinde fiziksel aktivite
durumu Uluslararası Fiziksel Aktivite Anketi ile sorgulanmıştır. Çalışmaya katılan tüm bireylerden
alınan kan örneklerinden leptin, ghrelin, kolesistokinin, GLP-1, peptit YY, adiponektin, insülin,
glukoz, IL-6, TNF-α ve CRP analizi yapılmıştır. Çalışma sonucunda bireylerin besin tüketimlerinin
ve fiziksel aktivitelerinin değişmediği bulunmuştur (p>0,05). Bireylerin başlangıçta vücut ağırlığı
ortalamaları 73,16±5,90 kg iken probiyotik kullanımı başladıktan sonra 4. haftada ortalama
72,48±6,04 kg ve çalışma sonunda ise ortalama 71,36±5,87 kg olarak bulunmuştur (p<0,001).
Bireylerin çalışma başında BKİ ortalamaları 27,32±1,30 kg/m2, 4. haftada 27,01±1,42 kg/m2 ve 8.
haftada 26,64±1,37 kg/m2 olduğu saptanmıştır (p<0,001). Çalışma başlangıcında bireylerin serum
ghrelin seviyesi 4,92±2,84 ng/L ve leptin seviyesi 25,36±15,96 ng/L iken çalışma sonunda bu
değerler sırasıyla 4,80±2,65 ng/L ve 25,87±15,37 ng/L’dir (p<0,001). Çalışma başlangıcında
inflamatuar belirteçlerden CRP, IL-6 ve TNF-α seviyeleri ortalamaları sırasıyla 2,36±1,47 mg/L,
228,70±142,81 ng/L ve 369,29±241,98 ng/L, probiyotik kullanımı sonunda ise sırasıyla 2,15±1,50
mg/L, 224,61±130,08 ng/L ve 328,64±195,56 ng/L’dir (p<0,001). Probiyotik verildikten sonra
bireylerin antropometrik ölçümleri, inflamatuar belirteçleri ve açlık hormonları düzeylerinin
anlamlı azaldığı, tokluk hormon seviyelerinin ise anlamlı yükseldiği bulunmuştur (p<0,05). Sonuç
olarak bu çalışmadan elde edilen sonuçlar fazla kilolu bireylerde başka bir müdahale olmadan
uygun probiyotik suşu ile bireylerin antropometrik ölçümleri, inflamatuar belirteçleri ve açlık
tokluk hormonları seviyelerinde önemli olumlu etki yaratılabileceğini göstermektedir.
Anahtar Kelimeler : Probiyotikler, Hormonlar, İnflamatuvar belirteçler, Beslenme, Vücut
bileşimi