Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2011
Öğrenci: MAHMUT POLAT
Danışman: MEHMET FATİH TAŞAR
Özet:Günümüzde birçok ülkede etkisini gösteren fen eğitiminin amaçlarına ilişkin reform hareketlerinde bilimsel okur-yazarlık fen eğitiminin en önemli hedeflerinden biri olarak gösterilmektedir. Bilimsel okuryazarlığın önemli boyutlarından biri de bilimin doğasına ilişkin anlayıştır. Bu konu son dönemdeki reformlar kapsamında popüler bir çalışma alanı olmuştur. Bu çalışmaların önemli bir kısmında fen öğretmenlerinin bilimin doğasını kavramalarına yönelik program geliştirmeye ve bilimin doğasına ilişkin görüşleri ölçmeye yönelik ölçek geliştirmeğe odaklanılmaktadır. Ancak hazırlanan ölçeklerin büyük bir kısmı kişilerin görüşlerini tam olarak detaylı bir biçimde açıklamaya imkân vermemektedir. Çalışmaların büyük bir kısmında kullanılan farklı ölçek ve yöntemler örneklemdeki bireylerin konuya ilişkin kavram ve görüşlerini tam olarak detaylı ve özgür bir biçimde her hangi bir yönlendirmeye maruz bırakmaksızın açıklamalarına olanak sağlamaktan uzak olduğu görülmüştür. Bu araştırmanın amacı fen bilgisi öğretmen adaylarının bilimin doğası hakkındaki görüşlerini ölçek ve kısa hikâyeler yoluyla ayrı ayrı tespit etmek ve farklı yollardan tespit edilmiş olan bu görüşleri birbirleriyle karşılaştırarak kısa hikâyelerin ölçme değerlendirme aracı olarak öğretim ortamında etkililiğini belirlemektir. Araştırma çoklu durum çalışması içinde fen ve teknoloji öğretmen adayı ile gerçekleştirilmiştir. Bilimsel Bilginin Doğası Ölçeği (BBDÖ) ve araştırmacı tarafından geliştirilen sekiz kısa hikâye (KH) ile katılımcıların bilimin doğası hakkındaki görüşleri belirlenmiş kısa hikâyelerin bir ölçme değerlendirme yöntemi olarak nasıl kullanılabildiği ortaya konulmuştur. Araştırma, pilot ve asıl uygulama olmak üzere iki basamakta gerçekleştirilmiştir. Pilot uygulama aşaması, 2008- 2009 öğretim yılı bahar döneminde Bilimin Doğası ve Bilim Tarihi dersini almış olan 90 fen bilgisi öğretmen adayıyla asıl uygulama 2009- 2010 öğretim yılının bahar döneminde 79 fen bilgisi öğretmen adayıyla yürütülmüştür. BBDÖ ne ait veriler betimsel istatistik ile kısa hikâyelere verilen cevaplar ise araştırmacı tarafından geliştirilen rubrik puanları kullanılarak analiz edilmiştir. Ayrıca katılımcıların kısa hikâyelere vermiş oldukları cevaplar nitel analiz yöntemlerinden içerik analizi ile analiz edilmiştir. Analizler sonucunda katılımcıların farklı yollarla ölçülen bilimin doğası görüşlerinin birbirinden farklı oldukları görülmüştür. BBDÖ'den elde edilen puanlar KH'lerden elde edilen puanlardan genelde daha yüksek çıkmıştır. KH'lerin geçerlik ve güvenirliğe ilişkin olumlu sonuçlar elde edilmiştir. KH'lerin bilimin doğası hakkındaki görüşleri saptamada bir yöntem olarak kullanılabildiği yapılan analizlerle ortaya konulmuştur.