Üniversite eğitim yapılarının iç mekânlarında kullanılan renk ve ışığın mekânsal algılama ve yön bulmaya etkileri


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2010

Öğrenci: MEHMET LÜTFİ HİDAYETOĞLU

Danışman: KEMAL YILDIRIM

Özet:

Bu çalışma üniversite eğitim yapılarının iç mekânlarında kullanılan renk ve ışığın mekânsal algılama ve yön bulma üzerindeki etkilerine odaklanmaktadır. Karmaşık planlı ve birbirini tekrar eden mekânlara sahip yapılarda yaşanan sorunların, mekân rengi, aydınlık düzeyi ve ışık renk sıcaklığı değişkenleri kullanılarak nasıl çözülebileceği araştırılmıştır. Renk ve ışık değişkenleri kullanılarak, mekânsal okunabilirliği yüksek, kullanıcılar tarafından rahat algılanabilen iç mekânların oluşturulması hedeflenmektedir. Bu amaçla; belirlenen renk, ışık ve ışık renk sıcaklığı değişkenleri kullanılarak görsel gerçekçiliği sağlanmış, masaüstü sanal gerçeklik ortamı oluşturulmuştur. Deney 102 üniversite öğrencisiyle gerçekleştirilmiştir. Deneklerin farklı renk ve ışık değişkenleri ile tasarlanmış mekânları deneyimlemeleri ve bu mekânları beğeniye bağlı olmayan kavramlarla değerlendirmeleri sağlanmıştır. Araştırma sonucunda; sıcak renklerin ve yüksek ışık renk sıcaklığının, dikkat çekicilik özelliğinin ve hatırlanabilirliğinin diğer renklere ve ışık renk sıcaklıklarına oranla daha yüksek olduğu görülmüştür. Bununla beraber soğuk renkler ve yüksek aydınlık düzeyi kullanılarak insanların mekân içerisinde yönlendirilebileceği tespit edilmiştir. Düşük aydınlık düzeyiyle aydınlatılan mekânların yönelme kararlarında dikkate alınmadığı ve kullanıcılar tarafından olumsuz algılandığı görülmüştür. Ayrıca mekânların görsel netlik ve dikkat çekicilik gibi somut niteliklerinin değerlendirilmesinde cinsiyet farklılığının önemli olmadığı, her iki cinsiyetin de benzer değerlendirmeler yaptığı tespit edilmiştir.