Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, GÜZEL SANATLAR EĞİTİMİ ANABİLİM DALI, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2019
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: TUĞBA ÇAĞLAK EKER
Danışman: Nezihe Şentürk
Özet:
Yirminci yüzyıl, müzik alanında pek çok yenilikçi fikirlerin ortaya çıktığı bir dönem olarak
karşımıza çıkmakla birlikte, eski kompozisyonel stillerin de yeniden bestecilik materyali
olarak kullanıldığı bir zaman dilimi olarak kendini göstermektedir. Müzikal ögelerde
yaşanan büyük dönüşümlerin yanında neo-klasik akımda olduğu gibi eski formlara da
yönelim yaşandığı bilinmektedir. Yirminci yüzyıl müziğinin önemli isimlerinden biri de
neo-klasik eserleri bulunan İspanyol besteci ve piyanist Joaquín Rodrigo’dur. Yaşamı
süresince çok sayıda eser üreten Rodrigo, tanınmış gitar eserlerinin yanında, piyano için
yazmış olduğu eserlerle de dikkat çekmektedir. Gitar konçertosu ile ünlü olmasından
dolayı genellikle piyanist kimliği ile anılmayan Rodrigo’nun, piyano eğitiminde önemli bir
yere sahip olduğu düşünülen piyano eserlerinin yeterince tanınmadığı söylenebilir.
Buradan yola çıkılarak araştırmanın amacı, Rodrigo’nun yaşadığı dönem ve coğrafyada
gelişen müzik akımları doğrultusunda Album Centanario Piano (Yüzyıllık Piyano Albümü)
kitabında yer alan Cinco Sonatas de Castilla (Beş Kastilya Sonatı) olarak bilinen Sonata,
Sonata en fa sostenido menor, Sonata en Re, Sonata como un Tiento, Sonata en La isimli
piyano sonatlarının form, armonik, teknik ve müzikal analizini yaparak piyano eğitimi
repertuarına çalışma rehberi niteliğinde bir bilgi kaynağı olarak katkı sağlamaktır. Bu
araştırmanın, piyano eğitimcilerine ve öğrencilerine form, armonik, teknik ve müzikal bilgi
kaynağı olabilmesi yönüyle önemli olduğu düşünülmektedir. Araştırma nitel araştırma
tekniklerinden durum çalışmasına örnektir. Betimsel araştırma yöntem ve tekniklerinin
kullanıldığı bu çalışmada alt problemler doğrultusunda öncelikle öğretim elemanlarının
görüşlerini almak için nitel araştırma yöntemlerinden yarı yapılandırılmış görüşme tekniği
kullanılmıştır. Öğretim elemanlarının görüşlerinin alınmasından ardından doküman
inceleme yoluyla literatür taranmış ve Rodrigo’nun piyano sonatları analiz edilmiş,
birbirleri ile benzer ve farklı yönleri tespit edilmiştir. Piyano öğretim elemanları ile yapılan
görüşmeler sonucunda, öğretim elemanlarının Rodrigo’yu bir besteci olarak tanıdıkları
ancak piyano eserlerine ilişkin bilgi sahibi olmadıkları tespit edilmiştir. Araştırmanın form
viii
analizi basamağında Rodrigo’nun sonatlarında sonat allegrosu, şarkı formu ve tiento biçimi
ile neo-klasik yaklaşımının görüldüğü söylenebilir. Armonik analiz doğrultusunda Sonata,
Sonata en Re ve Sonata en La’nın klasik dönem sonat allegrosu armonik yapısını
yansıttığı; armonik çeşitliliğin görüldüğü Sonata en fa sostenido menor ve Sonata, como
un Tiento’da ise bir 20. Yüzyıl bestecisi olarak Rodrigo’nun çağdaş stilini göstermiş
olduğu belirtilebilir. Teknik analizde elde edilen bulgular ışığında her sonatta legato,
staccato, aksan, çift ses ve oktav geçişlerinin yer aldığı görülmektedir. Bu tekniklerin sağ
ve sol elde diğer tekniklerle de birlikte kullanılmasından dolayı, sonatların piyano eğitimi
sürecinde teknik gelişimi destekler nitelikte olduğu söylenebilir. Müzikal analiz
doğrultusunda sonatlarda çeşitli ritim kalıpları ile poliritmik yapılar ve İspanyol müziği
karakterini yansıtan ritim kalıplarının kullanıldığı, bununla birlikte tekdüze ritmik yapıların
da yer aldığı görülmektedir. Ritmik yapıları benzer nitelikte olan sonatlarda melodik
yapının da benzer olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca sonatlarda ritmik ve melodik çeşitliliğin
yoğun olduğu söylenebilir. Araştırmada elde edilen bulgular doğrultusunda ulaşılan
sonuçlardan hareketle, piyano derslerinde eser seçiminde Rodrigo’nun piyano eserlerine
yer verilerek, bestecilik stilinin tanıtılması ve öğrencinin farklı kültürlere ilişkin bilgi
sahibi olması; Rodrigo’nun Cinco Sonatas de Castilla eserindeki sonatları çalışacak veya
öğrencilerine çalıştıracak piyano eğitimcilerinin araştırma kapsamında yer alan analizler
doğrultusunda eserleri tanımaları önerilir.
| Joaquín Rodrigo, Piyano, Sonat, Neo-Klasik, Yirminci Yüzyıl, Cinco Sonatas De Castilla |