Çağdaş cami tasarımlarına yönelik kullanıcı algısı


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2013

Öğrenci: ESRA ŞAHİN ÇELİK

Danışman: PINAR DİNÇ KALAYCI

Özet:

Bu çalışmada, özgün mimari arayışları olan 21. yüzyıl cami örnekleri üzerinden anket yoluyla, genç cami kullanıcılarının çağdaş camilere yönelik düşünceleri saptanmaya çalışılmıştır. Tezin ana eksenini oluşturan deneysel çalışmanın amacı, genç cami kullanıcılarının cami algısını ve camilerle ilgili beklentilerini ölçmektir. Çalışmanın kuramsal araştırma bölümü kapsamında, günümüz cami mimarisi yaklaşımları ve bunlar çevresinde geliştirilmiş olan söylemler üzerinde durulmuştur. Bu bölümde kısaca, tarihsel süreç içinde cami mimarisinin oluşumu ve farklılaşmaları özetlenmiş, mimarlıkta algı, toplumsal bellek kavramı ve rasyonalizm olguları ise temel prensipleri bazında ele alınmıştır. Tezin deneysel çalışma kısmında, çalışmanın özgün kabulünü oluşturan 4 cami tipolojisi; 1) Gelenekselin taklidi kubbeli cami, 2) Gelenekselin yorumlandığı kubbeli cami, 3) Prizma biçimli cami ve 4) Özgür biçimli cami şeklinde ayrıştırılarak, bu tipolojilerden 10 örnek seçilip, seçilen örnekler üzerinden, genç cami kullanıcılarının çağdaş cami tasarımlarına yaklaşımları anket tekniği ile ölçülmüştür. Böylece, bu grubun günümüz cami tasarımı yaklaşımlarına yönelik beğenileri anlamında mimari platformda bilgi temeli oluşturulması hedeflenmiştir. Çalışmada, gelenekselin yorumlandığı kubbeli camilerin genç cami kullanıcıları tarafından anlamlı bir biçimde diğer tipolojilerden daha olumlu değerlendirildiği, kubbenin cami tipolojilerini ayrıştırmada etken bir eleman olduğu, tüm tipolojiler bağlamında ise ferah ve aydınlık iç ortamların cami tasarımlarına yönelik beğenide en önemli değişken olduğu saptanmıştır. Bunlara ek olarak, katılımcıların gündelik hayatlarında cami kullanma sıklıkları ve cinsiyetlerinin cami tasarımlarına yönelik beğenilerinde etkin rol oynamadığı, buna karşılık kullandıkları medya ortamlarının sınırlı ölçüde de olsa beğenide bir etken olduğu bulgulanmıştır.