Küreselleştirme Isıl İşlmeleri Uygulanan Orta Karbonlu Çeliklerin İşlenebilirlik Parametrelerinin Belirlenemesi Ve Yapay Sinir Ağları İle Modellenmesi


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2015

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: ŞEHMUS BADAY

Danışman: HÜDAYİM BAŞAK

Özet:

Bu çalışmada, orta karbonlu çeliğe farklı küreselleştirme ısıl işlem çevrimleri uygulanarak elde edilen mikroyapı farklılıklarının kesme kuvvetleri ve yüzey pürüzlülük değerleri üzerindeki etkileri araştırılmıştır ve Yapay Sinir Ağları (YSA) ile modellenmiştir. Bu amaçla bir grup AISI 1050 malzemeye Ac1 sıcaklığının altında 700°C'de 12 saat klasik yöntemle sementit fazları küreselleştirilmiştir. Diğer grup malzemeye 850 °C'de 15 dakika östenitleme işleminin ardından su verme işlemi uygulanmış ve daha sonra ayrı ayrı 500, 600 ve 700°C'de 0,25, 1 ve 3 saat süre ile ısıl işlemler uygulanarak mikroyapıları küreselleştirilmiştir. İşlenebilirlik parametrelerinin belirlenmesi için işlemeli ve işlemesiz deneyler yapılmıştır. İşlemesiz deneyler olarak mikroyapı ve sertlik ölçümleri ve işlemeli deneyler olarak kesme kuvvetleri ve yüzey pürüzlülük deneyleri yapılmıştır. İşlemeli deneylerde, kesme parametreleri beş farklı kesme hızı (150, 175, 200, 225, 250 m/dak), üç farklı ilerleme miktarı (0,16 0,25 0,4 mm/dev) ve iki farklı kesme derinliği (1,6 ve 2,5 mm) şekilde ISO 3685 göz önünde bulundurularak belirlenmiştir. Bütün kesme şartlarında, kesme derinliği ve ilerleme değeri arttığında genel olarak yüzey pürüzlülüğünün kötüleştiği, buna karşın kesme hızındaki artışla birlikte yüzey bütünlüğünün iyileştiği görülmüştür. Deneylerde en iyi yüzey pürüzlülüğünün, kesme hızı 150 m/dak, ilerleme 0,16 mm/dev ve kesme derinliği 2,5 mm değerlerinde 600 °C'de 0,25 saat küreselleştirilen numunede, en kötü yüzey pürüzlülüğü ise kesme hızı 150 m/dak, ilerleme 0,4 mm/dev ve kesme derinliği 2,5 mm değerlerinde ısıl işlem görmemiş iş parçasından elde edilmiştir. YSA ağ yapısı olarak ileri beslemeli geri yayalımlı ağ modeli ve transfer fonksiyonları SIGMOID ve PURELINE transfer fonksiyonları seçilmiştir. Giriş ve çıkış parametrelerine bağlı olarak eğitilen ağın sonucu 0,99852 regrasyon değeri bulunmuştur. Gerçekleştirilen YSA modeli kesme kuvvetleri ve yüzey pürüzlülüğü tahmini işleminde güvenle kullanabileceği görülmüştür.