Okul öncesi eğitime devam eden 4-5 yaşındaki çocukların yılmazlık özellikleri ve yılmazlığı destekleyici faktörlerin incelenmesi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2017

Öğrenci: ELİF ERDEM

Danışman: EBRU ERSAY

Özet:

Bu araştırmada, okul öncesi dönemde zorluklara rağmen uyum sağlayan çocukların yılmazlık özellikleri ve yılmazlığı koruyucu faktörler incelenmiştir. 2015-2016 eğitim öğretim yılında Şanlıurfa'daki bağımsız anaokulu ve anasınıflarında bulunan 4-5 yaşındaki çocuklar araştırmanın kapsamını oluşturmuştur. Bu araştırmada, karma yöntem kullanılmıştır. Öncelikli olarak nitel veriler, daha sonra nicel verilerin elde edilmesini ve analizini öngören keşfedici sıralı desen kullanılmıştır. Araştırmada "Yarı Yapılandırılmış Görüşme Formu" ve "Risk Faktörleri Listesi", "Erken Çocuklukta Yılmazlık Ölçeği (EÇYÖ)" ve "Erken Çocuklukta Yılmazlığı Koruyucu Faktörler Ölçeği (EÇYKFÖ)" kullanılmıştır. İlk olarak öğretmen ve ebeveynlerle yarı yapılandırılmış görüşme yapılmıştır. Yarı yapılandırılmış görüşme sonuçları için "içerik analizi" yapılmıştır. İçerik analizi sonucunda öğretmen ve ebeveynlerin görüşleri doğrultusunda "Risk Faktörleri", "Koruyucu Faktörler", "Yılmaz Çocuk Özellikleri" "Yılmazlık Mümkün", Yılmazlık Mümkün Değil", Çağrıştırdığı" ve "Bilgi Eksikliği" temalarına ulaşılmıştır. İkinci olarak ise öğretmenlere "Risk Faktörleri Listesi" uygulanarak risk altında olan ve bunun sonucunda olumlu uyum gösteren çocuklar belirlenmeye çalışılmıştır. Risk Faktörleri Listesinde öğretmenler en fazla olarak "anne baba eğitim seviyesinin düşük olması" ve "yoksulluğu" dile getirmişlerdir. Risk Faktörleri Listesine göre belirlenen çocukların öğretmenlerine ve ailelerine ölçekler uygulanmıştır.Araştırmada E.Ersay (kişisel iletişim, 10 Şubat, 2016) tarafından geliştirilen "Erken Çocuklukta Yılmazlık Ölçeği (EÇYÖ)" ve "Erken Çocuklukta Yılmazlığı Koruyucu Faktörler Ölçeği (EÇYKFÖ)" kullanılmıştır. Her iki ölçek içinde açımlayıcı faktör analizi yapılmıştır. 'Erken Çocuklukta Yılmazlık Ölçeği değerlendirmeleri 375 çocuk ile yapılmıştır ve yeni geliştirilen bu ölçeğin açıklayıcılığının yüksek olduğu ortaya çıkmıştır. Ölçeğin cronbach alfa katsayısı 0,98 olarak hesaplanmıştır. Erken Çocuklukta Yılmazlığı Koruyucu Faktörler Ölçeğinin (EÇYKFÖ) değerlendirmeleri ise 358 çocuk ile yapılmıştır. Ölçeğin cronbach alfa güvenirlik katsayısı 0,94 olarak saptanmış ve ölçeğin maddelerine verilen cevapların güvenirliğinin yüksek düzeyde olduğu sonucuna varılmıştır.Bu araştırmanın analiz sonuçlarında, kız çocuklarının toplam yılmazlık puanlarının erkek çocuklarının toplam yılmazlık puanlarından daha yüksek olduğu bulunmuştur. Ayrıca babası lise mezunu olan çocukların yılmazlık puanlarının babası ilkokul mezunu olan çocukların yılmazlık puanlarından daha yüksek olduğu bulunmuştur. Analiz sonuçlarında çocuğun yaşamında koruyucu faktörlerin artması ile çocuğun yılmazlığının arttığı ortaya konmuştur.