Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, MATEMATİK VE FEN BİLİMLERİ EĞİTİMİ ANA BİLİM DALI, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2019
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: AHMET AYGEN
Danışman: Hüseyin Akkuş
Özet:
Bu çalışmanın amacı kimya öğretmenlerinin ve kimya öğretmen adaylarının atom konusundaki kavramsal anlamaları, atom modelleriyle ilgili imajları ve teori anlayışlarının belirlenmesidir. Çalışma nitel yaklaşımla ele alınmış bir çalışmadır. Çalışmanın araştırma grubunu farklı şehirlerde görev yapan beş kimya öğretmeni ve Ankara’da bir devlet üniversitesinin eğitim fakültesinde öğrenim gören 19 kimya öğretmen adayı olmak üzere toplam 24 kişi oluşturmaktadır. Çalışmada veriler 55 adet açık uçlu sorunun yer aldığı yarı yapılandırılmış görüşme formu ile toplanmıştır. Sorular, öğretmenlerin ve öğretmen adaylarının atom fikrinin tarihsel gelişimi ve atom modelleri ile ilgili kavramsal anlamalarını; atom ile ilgili imajlarını, atom modellerinin öğretimi sırasında kullanılabilecek analojiler ile ilgili fikirlerini belirlemek için hazırlanmıştır. Hazırlanan görüşme soruları kapsam geçerliği açısından lisans ve lisansüstü düzeyde eğitim veren üç kimya eğitimcisi tarafından incelenmiştir. Elde edilen veriler içerik analizi ve betimsel analiz birlikte kullanılarak analiz edilmiştir. Ayrıca araştırmada elde edilen nitel bulguları teyit etmek ve veri çeşitlemesi yapmak amacıyla 27 sorudan oluşan iki aşamalı çoktan seçmeli kavramsal başarı testi uygulanmıştır. Testin geçerliği kapsam geçerliği olarak belirlenmiş, güvenirliği ise Cronbach α güvenirliği 0,92 olarak hesaplanmıştır. Testin ortalama güçlük indeksi 0,57 olarak hesaplanmış, maddelerin ayırt ediciliği ise 0,40-0,95 arasında değiştiğinden ayırt ediciliği yüksek bir testtir. Verilerin analizi sonucunda
vi
öğretmenlerin ve öğretmen adaylarının genellikle atom modellerinin neye dayandırılarak ortaya atıldığı konusunda yeterince bilgi sahibi olmadıkları belirlenmiştir. Özellikle kimya öğretmen adaylarının modern atom teorisini açıklamada yetersiz kaldıkları sonucuna ulaşılmıştır. Bazı öğretmenlerin ve öğretmen adaylarının atom fikrinin tarihsel gelişimi hakkında bilgi sahibi olmadıkları ve atom modellerinin tarihsel sıralamasını doğru bir şekilde yapamadıkları belirlenmiştir. Ayrıca “atom, en küçük yapıtaşı demektir”, “teoriler, kanuna dönüşmemiş olan çalışmalardır” gibi yanlış kavramalara sahip oldukları tespit edilmiştir. Öğretmenlerin ve öğretmen adaylarının genellikle Dalton atom modelinin öğretimi için içi dolu küre, Thomson atom modelinin öğretimi için üzümlü kek ve Rutherford atom modelinin öğretimi için güneş sistemi analojilerini kullanmayı düşündükleri belirlenmiştir. Ancak Bohr atom modeli ve modern atom teorisinin öğretimi için kullanılabilecek analoji bulmakta zorluklar yaşadıkları tespit edilmiştir. Ayrıca atom modellerinin öğretimi için kullanabileceklerini ifade ettikleri bazı analojilerin öğrencilerde yanlış kavrama oluşturabilecek nitelikte olduğu belirlenmiştir.
Anahtar Kelimeler : Atom, Atom Modelleri, Kavramsal Anlama, İmaj