Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2024
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Sevilay AKALP
Danışman: İdil Ayçam
Özet:
Küreselleşmeyle birlikte, ulaşım teknolojilerinin yaygınlaşması sonucunda kültürel etkileşim artırmıştır. Bu durum, geleneksel coğrafi sınırların genişlemesine ve mimarinin dönüşmesine yol açmıştır. Modern inşaat teknolojilerinin yayılması, iklim bölgeleri arasındaki sınır farklılıklarını bulanıklaştırmıştır. Bunun sonucunda, prototipleşen bina tasarımları farklı iklim bölgelerinde de inşa edilmiş ve iklim kavramı göz ardı edilmiştir. İklim değişikliği sorunu, bu yersiz ve kimliksiz yapıların olumsuz etkilerini daha da belirgin hale getirmiştir. Tüm bu gelişmeler, geçmişte önemli bir tasarım girdisi olan iklime duyarlı tasarım prensiplerinin uygulanmasını, yerel mimari kimliklerin korunmasını ve sürdürülebilir yapılaşma prensiplerinin 21. yüzyılda etkisini daha da artırmasını sağlamıştır. Çalışma kapsamında, Diyarbakır Tarihi Suriçi kent dokusunda yer alan Alipaşa-Lalebey Mahallesi’nde uygulanmış olan Kentsel Yenileme Projesi ele alınmıştır. Bu çalışma, Diyarbakır Tarihi Suriçi kent dokusuna yönelik iklime duyarlı tasarım stratejilerinin enerji verimliliği üzerindeki etkilerini değerlendirmiş ve 2017 sonrası uygulanan Kentsel Yenileme Projeleri’nin bu verimlilik üzerindeki yansımalarını nicel verilerle ortaya koymuştur. Çalışmada Alipaşa-Lalebey Mahallesi’ne ait Koruma Amaçlı İmar Planı (KAİP) ve Kentsel Yenileme Projeleri Coğrafi Bilgi Sistemi (CBS) tabanlı ArcMap programında dijitalleştirilmiş ve morfolojik değişiklikler sayısallaştırılmıştır. DesignBuilder simülasyon programı ile yapısal ve sokak dokusu ölçeğinde farklı senaryolar oluşturularak Kentsel Yenileme Projeleri’nin enerji verimliliği üzerindeki etkileri incelenmiştir. Çalışma sonucunda, tarihi dokularda yeniden inşa çalışmalarında iklime duyarlı tasarım stratejilerinin entegrasyonunun gerekliliği ortaya konmuş ve Diyarbakır Tarihi Suriçi ile benzer özelliklere sahip sıcak-kuru iklim bölgelerindeki tarihi kent dokuları için enerji verimliliğini artıran tasarım önerileri sunulmuştur.
Anahtar Kelimeler : İklime duyarlı tasarım stratejileri, Kentsel Yenileme Projesi, Tarihi Diyarbakır Suriçi kent dokusu, Alipaşa-Lalebey Mahallesi, sıcak kuru iklim bölgesi