Fen bilgisi öğretmeni adaylarının çevre okuryazarlığının geliştirilmesine yönelik olarak argümantasyon ile probleme dayalı öğrenme yaklaşımının kullanımı


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2012

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Pınar Fettahlıoğlu

Danışman: MUSTAFA AYDOĞDU

Açık Arşiv Koleksiyonu: AVESİS Açık Erişim Koleksiyonu

Özet:

Bu araştırmada fen bilgisi öğretmeni adaylarının çevre okuryazarlığının gelişiminde argümantasyon ile probleme dayalı öğrenme yaklaşımının kullanımının etkisi incelenmiştir. Araştırma eylem araştırması biçiminde desenlenmiştir. Araştırmanın uygulaması 2011-2012 yılı bahar yarıyılında Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi İlköğretim Bölümü Fen Bilgisi Öğretmenliği Anabilim Dalında ikinci öğretim üçüncü sınıf öğrencileri ile birlikte gerçekleştirilmiştir. Öğretim uygulamaları 34 öğrencinin tümü üzerinde gerçekleştirilmiş; ancak araştırmada katılımcı olarak üçü kız üçü erkek olmak üzere toplam altı odak öğrenci ile çalışılmıştır. Araştırmanın verileri video kayıtları, yarı yapılandırılmış görüşme, araştırmacı günlüğü, akran değerlendirme formu, öğrenci günlükleri, el ürünleri, sosyal iletişim ağına gönderilen mesajlar, çevreye yönelik başarıtesti, çevreye yönelik duyuşsal eğilimler ölçeği, çevreye yönelik bilişsel beceri ölçeği ile çevreye yönelik sorumlu davranış ölçeği olmak üzere farklı veri toplama araçları ile toplanmıştır. Araştırmanın nicel verileri SPSS 20.00 paket programı ile çözümlenmiştir. Nitel verilerden uygulama süreci sırasında toplanan veriler betimsel analiz ile uygulama sürecinin bitiminde yapılan yarı yapılandırılmış görüşmeler ise kategorisel içerik analizi tekniği temelinde Nvivo-9 programı kullanılarak çözümlenmiş ve elde edilen bulgular araştırma sorularına bağlı kalınarak yorumlanmıştır. Araştırmada ulaşılan sonuçlar öğrencilerin çevre okuryazarlığının bilgi, beceri, duyuşsal eğilimler ve davranış boyutlarında gelişim gösterdiklerini ortaya koymuştur. Diğer taraftan duyuşsal eğilimler ölçeğinin alt boyutları incelendiğinde eyleme niyet etmek ve kişisel sorumluluk alt boyutlarında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık bulunurken duyarlılık ile çevreye verilen zararın önlenmesi ile ilgili alt boyutlarında puanlar arasında anlamlı bir farklılık bulunmamıştır. Yine çevreye yönelik sorumlu davranış ölçeğinin alt boyutları incelendiğinde kişinin ekonomik yararına olan kaynak koruma aktiviteleri davranışının dışında; doğa ile ilgili boş zaman aktiviteleri, geri dönüşüm çabası sorumlu vatandaşlık çevre eylemciliği ile çevreye duyarlı tüketici davranış boyutlarında gelişmenin istatistiksel olarak anlamlı olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Ancak nitel verilerde bütün ölçeklerin geneli ve alt boyutların gelişiminin görüldüğü tespit edilmiştir. Odak öğrencilerle uygulama sonunda işlenen çevre bilimi dersinin etkili olup olmadığı konusunda yapılan yarı yapılandırılmış görüşmelerde öğrenci görüşlerinin veri toplama becerisini, verileri analiz etme becerisini ve veri toplama becerisinin gelişimi üzerinde toplandığı görülmektedir. Ayrıca öğrenciler uygulamanın bu boyutu ile ilgili olarak internetle sınırlı olduğunu ancak derse hazırlanmada etkili yöntem olduğunu da ifade etmişlerdir.